laka
 
Encyklopedia PWN
laka
[średniow. łacina laca < arab. lakk],
substancja org., także przedmioty nią pokryte;
uzyskiwana przez odparowanie i oczyszczenie soku drzewa lakowego Rhus verniciflua (sumak), zbieranego po nacięciu kory; po wyschnięciu twarda i odporna na działanie wody, alkoholu, rozpuszczalników org., a nawet kwasów i zasad; na Dalekim Wschodzie używana do wyrobu i zdobienia naczyń i drobnych przedmiotów, mebli, broni, instrumentów muz., a także stosowana w dekoracji arch. i rzeźbie; na przedmiot wykonany ze skóry, drewna, metalu nakłada się wiele (do kilkuset) warstw laki, a każdą po wyschnięciu poleruje; wyroby dekoruje się rozmaitymi technikami: rzeźbieniem, malowaniem, inkrustowaniem masą perłową, kością słoniową, kamieniami półszlachetnymi, płatkami złota lub srebra; najczęściej stosuje się lakę zabarwioną na czarno, czerwono, rzadziej brązowo, zielono, żółto i niebiesko. Lakę znano w Chinach od I tysiącl. p.n.e., stamtąd przejęły ją Korea, Japonia i kraje islamu; produkcja wyrobów z laki szczególnie wysoki poziom artyst. i techn. osiągnęła w Japonii, zwłaszcza w dekoracji (maki-e) prószonej sproszkowanym złotem i srebrem; do Europy wyroby z laki zaczęto sprowadzać w XVI w.; w XVII–XVIII w. we Włoszech, Francji, Anglii, Holandii i Portugalii rozwinęła się produkcja imitacji laki, początkowo o wzorach orientalnych; ok. poł. XVIII w. wynaleziono we Francji werniks, zw. vernis martin, przypominający lakę.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Pieczęć lakowa miasta Warszawy, 1599fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia