kwiat
 
Encyklopedia PWN
kwiat,
bot. organ roślinny, krótkopęd służący do płciowego rozmnażania się roślin;
u roślin okrytozalążkowych oś kwiatu (łodyga) zwykle jest rozszerzona, tworząc dno kwiatowe, na którym są osadzone elementy okwiatu, pręciki i słupek (słupkowie); ustawienie elementów na dnie kwiatu jest najczęściej okółkowe, ale może być również skrętoległe; symetria kwiatu może być promienista (wiele płaszczyzn symetrii) lub grzbietobrzuszna (jedna płaszczyzna symetrii); kwiaty asymetryczne są rzadkie.
Niektóre typy elementów kwiatu mogły ulec redukcji w procesie ewolucji; w ten sposób powstały kwiaty bezokwiatowe (nagie), np. u traw i wierzb; gdy pręciki i słupek znajdują się w tym samym kwiecie, mówi się o kwiecie obupłciowym, w innym przypadku są to kwiaty rozdzielnopłciowe: żeńskie i męskie. Kwiaty mogą być także płonne. W ewolucji kwiatu dużą rolę odegrały procesy zrastania się (zespolenia) elementów kwiatu: kohezja — zrastanie elementów tego samego typu, i adnacja — zrastanie elementów różnego typu; podstawowym przejawem kohezji było zrośnięcie się owocolistków, co doprowadziło do zamknięcia zalążków w zalążni i powstania roślin okrytozalążkowych. Podstawowym przejawem adnacji było wytworzenie kwiatów z dolną zalążnią.
Budowa kwiatu, choć niezwykle różnorodna, jest względnie stała w grupach systematycznych i dlatego stanowi gł. kryterium morfologiczne klasyfikacji roślin. Różnorodność kwiatów rozwinęła się w ciągu ok. 200 mln lat istnienia roślin okrytozalążkowych jako wynik przystosowywania się roślin do różnych strategii zapylania kwiatów i rozsiewania nasion z owoców, które rozwijają się z kwiatów. W strategiach tych szczególną rolę odgrywały zwierzęta, gł. owady, poszukujące w kwiatach i owocach pożywienia (pyłek, nektar, nasiona). Ewolucja doprowadziła do powstania różnorodnych specjalizacji (morfologicznych i funkcjonalnych) kwiatów do zapylania przez różne zwierzęta, np. pojawienia się nowych procesów metabolicznych, prowadzących do powstania nektaru, olejków eterycznych, barwników roślinnych, procesów ruchowych, stymulatorów i barier kiełkowania pyłku i wzrostu łagiewki pyłkowej. Kwiaty u roślin nagozalążkowych są wiatropylne, przeważnie niepozorne, rozdzielnopłciowe, zebrane często w kwiatostany (szyszka), bez kohezji w owocolistkach.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kwiat oczeretu jeziornego rys. M. Sokólska-Połutrenko/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia