kultura polityczna
 
Encyklopedia PWN
kultura polityczna,
w najszerszym ujęciu część kultury społeczeństwa, odnosząca się do sfery polityki, a więc do zachowań politycznych rządzących i rządzonych, stylu przywództwa politycznego, stosunku jednostki do państwa, zakresu ingerencji państwa w życie prywatne.
Kultura polityczna w węższym rozumieniu może być rozpatrywana w 2 ujęciach: psychologicznym i antropologicznym. Kultura polityczna jednostki (grupy) w ujęciu psychologicznym to ogół przekonań, ocen, postaw wobec instytucji i osób sprawujących władzę, zwłaszcza stopień poinformowania o przysługujących prawach politycznych i sposobach ich wykorzystania, akceptowane ideały i wartości życia politycznego, wyobrażenia o roli własnej grupy w życiu politycznym, postawy wobec ruchów politycznie organizowanych przez inne grupy, wiedza historyczna, zainteresowanie polityką, rozumienie bieżącej gry i walki politycznej, uczestnictwo w życiu politycznym. Kultura polityczna stanowi część świadomości społecznej; współkształtują ją ideologie polityczne, narodowe i historyczne.
Poszczególne składniki kultury politycznej jednostki (grupy) mogą być wartościowane z punktu widzenia racjonalności lub efektywności. Kultura polityczna nabiera wówczas charakteru stopniowalnego — jednostka (grupa) może ją reprezentować w mniejszym lub większym stopniu. Kultura polityczna w ujęciu antropologicznym to ogół norm życia politycznego, a więc reguł rządzenia i wpływania na rządy. Szeroko rozumiany system normatywny tworzą m.in.: zasady funkcjonowania organów państwa i partii (np. zasada dyscypliny partyjnej obowiązująca w parlamentach), styl rządzenia i przywództwa politycznego (sposoby formułowania i realizacji programu politycznego, stosowane techniki kształtowania postaw politycznych), sposoby korzystania przez jednostki z praw politycznych (np. przyjęte metody walki o władzę), zasady funkcjonowania opinii publicznej (reguły i możliwości publicznej dyskusji), język polityki jako funkcjonalny wariant języka narodowego, sposoby organizacji świąt i uroczystości państwowych i narodowych. Kultura polityczna jest regulatorem życia politycznego społeczeństwa i należy do kultury symbolicznej. Tak pojęta kultura polityczna może zawierać elementy funkcjonalne i dysfukcjonalne wobec ustroju politycznego. Innej bowiem kultury politycznej wymaga funkcjonowanie np. państwa demokratyczno-liberalnego, innej zaś — autokratycznego.
Bibliografia
G.A. Almond, S. Verba Problem kultury politycznej, w: Władza i społeczeństwo, red. J. Szczupaczyński, Warszawa 1995;
Studia z teorii polityki, myśli politycznej i kultury politycznej, Wrocław 1996.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia