„księża-patrioci”

„księża-patrioci”,

potoczne określenie grupy księży katolickich, głównie kombatantów z okresu II wojny światowej (kapelanów i więźniów niemieckich obozów), którzy podjęli współpracę z władzami komunistycznymi po 1945;

ruch zainicjowany 1949 przez władze w celu rozbicia jedności Kościoła w Polsce; od 1949 zrzeszeni w Komisji Księży przy ZBoWiD (przewodniczący ksiądz E. Konarski), później działali również w Komisji Intelektualistów i Działaczy Katol. przy Pol. Kom. Obrońców Pokoju (przewodniczący ksiądz J. Czuj, sekr. D. Horodyński), zorganizowanej 1950 przez środowisko „Dziś i Jutro” (Stowarzyszenie „Pax”); 1953 obie komisje zostały połączone w Komisję Duchownych i Świeckich Działaczy Katol. przy Ogólnopol. Kom. Frontu Nar. (przewodniczący Komisji Krajowej — Czuj, sekr. R. Reiff), istniejącą do 1957; uczestniczyli w kampaniach propagandowych przeciwko hierarchii kośc.; korzystając z poparcia PZPR i państwa (m.in. otrzymywali renty), starali się uzyskać kontrolę nad życiem wewn. Kościoła katol., m.in. obsadą stanowisk kośc.; po 1956 ruch przestał istnieć, część księży zgrupowała się w Zrzeszeniu Katolików „Caritas”.