konserwacja zabytków

konserwacja zabytków

[łac. conservare ‘zachowywać’, ‘strzec’],

ustawowo zagwarantowany zakres podstawowych działań w systemie ochrony dziedzictwa narodowego;

zadaniem jej jest usuwanie przyczyn zagrożenia oraz technicznie szkodliwych i zniekształcających naleciałości, uzupełnianie ubytków (rekonstrukcja), a także wzmacnianie nadwątlonej struktury. Konserwacja zabytków zajmuje się również problemami stworzenia odpowiednich warunków atmosferycznych i świetlnych przy wystawianiu i składowaniu dzieł sztuki. Konserwacja zabytków obejmuje wszystkie dziedziny sztuki (architekturę, malarstwo, rzeźbę, rzemiosło artyst.), jak też zabytki etnogr., archeol. i paleontolog. oraz zabytkowe obiekty techniczne. Konserwację zabytków przeprowadza się na podstawie wstępnych studiów hist. i badań nauk.-techn.; nowoczesna konserwacja zabytków (praktyka konserwatorska, mająca swą podbudowę teoret.) korzysta szeroko z najnowocześniejszych zdobyczy wiedzy, jest oparta na znajomości technologii i technik dawnych epok, na badaniach metodami chem. i fiz. oraz biol. (m.in. makro- i mikrofotografie, rejestracja fot. fluorescencji, radiografia, badania spektrograf., mikroskopowe, mikroanalit.). Wyniki tych badań pozwalają na określenie struktury, stanu zachowania, autentyczności i zmian, jakim dzieło uległo, oraz pomagają w ustaleniu metod i zakresu konserwacji. Obecnie dąży się do najwierniejszego zachowania i zabezpieczenia oryginału; niezbędne w wielu wypadkach uzupełnienie ubytków (retusz) wynikające z wymagań konstrukcyjnych, techn. i estetycznych, powinno być dostrzegalne dla specjalistów, lecz zharmonizowane z oryginałem. Konserwacja zabytków jest prowadzona we wszystkich krajach, gł. przez muzea, instytuty nauk., tow. ochrony zabytków (w Polsce przez muzea, urzędy konserwatorskie i pracownie konserwacji zabytków).

Bibliografia

J. Remer Studia z muzealnictwa i konserwatorstwa, Warszawa 1976;

B. Marconi O sztuce konserwacji, Warszawa 1982;

J. Pruszyński Ochrona zabytków w Polsce, Warszawa 1989;

B. Rymaszewski Klucze ochrony zabytków w Polsce, Warszawa 1992;

J.S. Pasierb Ochrona zabytków sztuki kościelnej, Warszawa 1995.