interwencjonizm
 
Encyklopedia PWN
interwencjonizm,
ekon. system polityki gospodarczej państwa polegający na bezpośrednim oddziaływaniu państwa na gospodarkę w makroskali; także zespół środków, za pomocą których państwo realizuje tę politykę.
Teoretyczne podstawy interwencjonizmu stworzył J.M. Keynes (keynesizm). Wprowadzony przez wiele państw w latach 30. XX w. był reakcją na niesprawności rynku, ujawnione szczególnie drastycznie w postaci wielkiego kryzysu gospodarczego 1929–34. Interwencjonizm ma na celu spłaszczenie cyklu koniunkturalnego dla wyeliminowania głębokich kryzysów ekonomicznych i związanego z nimi bezrobocia, stymulowanie wzrostu gospodarczego, ograniczanie inflacji, zrównoważenie bilansu płatniczego, sprawiedliwość społeczną w podziale dochodów (eliminowanie ubóstwa). Interwencjonizm obejmuje politykę fiskalną i pieniężną. Instrumentami polityki fiskalnej są: automatyczne stabilizatory koniunktury — podatki lub wydatki państwa (wydatki publiczne), które podnoszą całkowite planowane wydatki w okresie recesji i obniżają je w okresie ekspansji (podatki dochodowe, zasiłki dla bezrobotnych i socjalne); wydatki państwa na zakup dóbr i usług (zwłaszcza państwowe inwestycje); transfery; dług publicznydeficyt budżetowy. Instrumentami polityki pieniężnej są: stopa dyskonta, operacje otwartego rynku, współczynnik rezerw obowiązkowych; służą one oddziaływaniu na stopę procentową i podaż pieniądza.
Istotą interwencjonizmu jest zwiększanie efektywnego popytu w okresach recesji przez wydatki państwa, finansowane z deficytu i ekspansywną politykę pieniężną (politykę taniego pieniądza) oraz ograniczanie wzrostu efektywnego popytu w fazie ekspansji przez wzrost podatków i restrykcyjną politykę pieniężną (politykę drogiego pieniądza). W latach 50. i 60. interwencjonizm pozwalał na tak dokładne regulowanie gospodarki, iż zyskał miano „precyzyjnego strojenia”. Odwrót od interwencjonizmu, opartego na keynesizmie, nastąpił w latach 70., po kryzysie energetycznym 1973. Wystąpiło wtedy zjawisko stagflacji, które było sprzeczne z keynesowską interpretacją związków między inflacją a bezrobociem, ujętą w tzw. krzywą Phillipsa. Odrodzenie konserwatywne w USA spowodowało narastającą falę krytyki interwencjonizmu, m.in. z powodu niesprawności państwa.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia