inicjacja

inicjacja

[łac. initiatio ‘wtajemniczenie’],

jeden z podstawowych obrzędów obecnych w każdej kulturze, służący zaznaczeniu momentu zmiany statusu jednostek lub całych grup społecznych;

Z obrzędem inicjacji mamy do czynienia wówczas, gdy: jednostki lub grupy zostają włączone do określonej grupy wieku lub stowarzyszeń o charakterze elitarnym (np. tajne stowarzyszenia); jednostka przechodzi z jednej wspólnoty do innej, zmieniając własny status; jednostkom nadaje się określone stanowisko lub pozycję społeczną (np. szamana). W społeczeństwach plemiennych inicjacja wiąże się najczęściej z włączeniem młodych do grona dorosłych; osoby inicjowane są poddawane różnym sprawdzianom, nierzadko również fizycznym cierpieniom. W antropologii kulturowej inicjacja jest na ogół ujmowana jako szczególna odmiana obrzędów przejścia, towarzyszących jednostkom w ciągu całego życia. W warstwie religijnej inicjacja wiąże się z doznaniem szczególnych przeżyć religijnych, których następstwem są zmiany w strukturze psychiki; do najbardziej typowych należy symboliczne doświadczenie śmierci i odrodzenia oraz zapoznanie się profanów z ezoteryczną wiedzą przekazaną im w formie mitów przez starszyznę, hierofantów, mystagogów lub guru, która dopuszcza ich do pełnego uczestnictwa w życiu religijnym.