informetria

informetria,

dyscyplina szczegółowa związana z nauką o informacji (informacją nauk.), zajmująca się badaniem zasobów informacji, ich rozwoju i wykorzystania oraz poszukiwaniem rządzących nimi praw za pomocą metod matematycznych;

zakres badań i. obejmuje ilościową analizę i ocenę wszelkich zjawisk i problemów związanych z gromadzeniem, przetwarzaniem, przechowywaniem, wyszukiwaniem i udostępnianiem informacji, np.: kompletności informacji włączanych do różnego rodzaju zbiorów informacji (np. bibliograficznych i faktograficznych baz danych, systemów ekspertowych); nakładania się zakresów zbiorów informacji; szybkości włączania nowych informacji do zbiorów; szybkości wykorzystania informacji; efektywności systemów wyszukiwawczych; optymalizacji indeksowania i systemowych reprezentacji dokumentów; stopnia wykorzystania serwisów informacyjnych i różnych kategorii informacji; przepływu informacji w sieciach informacyjnych; efektywności oprogramowania systemów informacyjnych; różnego rodzaju barier informacyjnych (m.in. technol., lingwistycznych, psychol.). I. podejmuje także badania ilościowe dotyczące piśmiennictwa nauk. i jego rozwoju, starzenia się, rozproszenia i wykorzystania informacji oraz cytowań bibliograficznych jako podstawy oceny produktywności naukowców i stanu rozwoju dyscyplin nauk. — dzieląc te pola badawcze z naukometrią i bibliometrią.

W i., podobnie jak w naukometrii i bibliometrii, za podstawowe uznaje się 3 prawa (oparte na metodach statyst., stosowanych w dokumentacji, naukoznawstwie i językoznawstwie): prawo Bradforda (1934), charakteryzujące rozproszenie artykułów poświęconych określonemu tematowi w czasopismach nauk., prawo Lotki (1926), dotyczące zależności między liczbą autorów zajmujących się określoną dziedziną a stopniem ich produktywności, oraz prawo Zipfa (1935), charakteryzujące rozkład częstotliwości występowania wyrazów w tekście. Częściowe pokrywanie się problemów badawczych i., naukometrii i bibliometrii powoduje, iż trudno jest je rozgraniczyć i jednoznacznie zakwalifikować określone badania do którejś z tych dyscyplin; wobec podobieństwa stosowanych metod, a często także przedmiotu badań, za podstawę takiej kwalifikacji zwykle przyjmuje się ich cel. Bibliometrii, naukometrii oraz i. jest poświęcone specjalistyczne czasopismo międzynar. „Scientometrics”.

Barbara Sosińska-Kalata

Bibliografia

W. Pindlowa Informetria w nauce o informacji. Metody i problemy, Kraków 1994;

O. Nacke Informetrie: Ein neue Name für eine neue Disziplin. Begriffsbestimmung Wissenstand und Entwicklungsprinzipien, „Nachschriften für Dokumentation” 1979 nr 6;

L. Egghe, R. Rousseau Introduction to Informetrics. Quantitative Methods in Library Documentation and Information Science, Amsterdam 1990.