impresjonizm

impresjonizm

[fr. impressionisme < łac. impressio ‘odbicie’, ‘wrażenie’],

lit. kierunek ukształtowany w malarstwie francuskim, mający w 2 ostatnich dekadach XIX w. i na początku XX w. odpowiedniki we wszystkich dziedzinach sztuki.

Przejawiał się gł. w liryce (np. P. Verlaine, H. von Hofmannsthal, K. Balmont, K. Przerwa Tetmajer) jako dążność do utrwalania w obrazie poet. przelotnych wrażeń i nastrojów, do wywoływania doznań zmysłowo-uczuciowych przez swobodne skojarzenia różnego typu odczuć (barw, harmonii brzmieniowych), w prozie narracyjnej (np. J.K. Huysmans, K. Hamsun, G. D’Annunzio, S. Witkiewicz, W.S. Reymont, S. Żeromski) i dramacie (np. M. Maeterlinck, A. Schnitzler, L. Rydel, T. Rittner) prowadził do rozluźnienia kompozycji, fragmentaryczności, eksponowania pierwiastków lir.-nastrojowych; w krytyce lit. (A. France, J. Lemaître, W. Pater) głosił prawo krytyka do formułowania osobistych ocen na temat dzieła lit., wolnych od zobowiązań nauk. i ideologicznych; i. w literaturze nie był kierunkiem samodzielnym, wchodził w związki z innymi prądami, od naturalizmu po symbolizm.

Bibliografia

Z. KĘPIŃSKI Impresjonizm, Warszawa 1986;

RULLAZ Encyklopedia impresjonizmu, Warszawa 1991.

Monet Claude, Impresja. Wschód słońca, 1872 — Muzeum Marmottan, Paryż

Degas Edgar-Hilaire-Germain, Tancerka na scenie, 1876 — Musée d’Orsay, Paryż

Pissarro Camille, Bulwar Montmartre nocą, 1897 — National Gallery, Londyn

Podkowiński Władysław, Nowy Świat w letni dzień, 1892 — Muzeum Narodowe, Warszawa

Renoir August, Bal w Le Moulin de la Galette, 1876 — Musée d'Orsay, Paryż

Renoir August, Jeanne Samary, 1877 — Muzeum Sztuk Plastycznych im. A.S. Puszkina, Moskwa

Sisley Alfred, Powódź w Port Marly, 1876 — Musée des Beaux-Arts, Rouen