idealizacja

idealizacja

[łac. idealis ‘idealny’ < gr. idéa ‘idea’, ‘wyobrażenie’],

metodol., naukozn. nazwa zabiegów poznawczych polegających na przyjmowaniu założeń upraszczających analizę rzeczywistości (idealizujących) w wyniku zastosowania 3 rodzajów abstrakcji: abstrahowania od istnienia pewnych cech i związków badanych zjawisk, abstrahowania od istotności wpływu pewnych czynników na inne badane czynniki, abstrahowania od zmienności pewnych czynników i przypisania im wartości stałej;

w ten sposób z pola rozważań badacza eliminuje się myślowo, na przeciąg jakiegoś czasu, cechy i czynniki uznane za nieistotne lub mało istotne dla badanych zjawisk i bierze się pod uwagę tylko cechy i czynniki uznane za decydujące, po to, by stworzyć uproszczony obraz badanego wycinka rzeczywistości, jego typ idealny, model myślowy; procedurę idealizacji można określić jako swego rodzaju eksperyment myślowy zmierzający do stworzenia drogą abstrakcji warunków idealnych, jakie w rzeczywistości nigdy nie występują, w celu badania zjawisk w ich czystej postaci i stwierdzania, jak by wyglądał niezakłócony przebieg badanych procesów w idealnych warunkach; na dokonywaniu tego eksperymentu myślowego polega wprowadzanie teorii i praw idealizacyjnych obowiązujących w warunkach określonego modelu lub typu idealnego.