higiena

higiena

[gr. hygieinós ‘zdrowy’, ‘zdrowotny’],

gałąź medycyny; nauka zajmująca się badaniem wpływu czynników środowiska naturalnego, sztucznego i społ. na człowieka, jego zdrowie i życie.

Praktyczne wskazania higieny mają na celu usunięcie z otoczenia czynników szkodliwych i wprowadzenie czynników działających korzystnie, w celu zapewnienia jednostce i społeczeństwu odpowiednich warunków zdrowotnych i pełnego rozwoju fiz. i psychicznego. Higiena wiąże się z profilaktyką i lecznictwem, a także z ochroną wód i powietrza, inżynierią sanitarną, zagospodarowaniem miast, osiedli itp. Wyróżnia się różne działy higieny wyodrębniane wg rozmaitych kryteriów; do najważniejszych należą: higiena komunalna, zajmująca się czynnikami środowiska zurbanizowanego, w szczególności zaopatrzeniem osiedli i miast w wodę odpowiadającą potrzebom fizjol. człowieka, usuwaniem nieczystości, zwalczaniem zanieczyszczenia powietrza i nadmiernego hałasu, rozplanowaniem zabudowy i zagospodarowaniem terenu zgodnym z potrzebami zdrowotnymi i in.; higiena pracy, zajmująca się zwalczaniem ujemnych oddziaływań warunków środowiska pracy (bezpieczeństwo i higiena pracy) i zastosowaniem środków mających na celu przeciwdziałanie ujemnym skutkom wykonywanej pracy; higiena szkolna, zajmująca się ochroną zdrowia fiz. i psychicznego dzieci i młodzieży przed ujemnym oddziaływaniem środowiska szkolnego; higiena osobista, obejmująca całokształt postępowania podejmowanego indywidualnie przez człowieka w celu niedopuszczenia do choroby, utrzymania optymalnego stanu zdrowotnego, zachowania i wzmocnienia sprawności fiz. i psychicznej, przedłużenia życia; higiena żywienia, wiążąca się ściśle z dietetyką, zajmująca się ustalaniem jakościowych i ilościowych norm żywieniowych w zależności od wieku człowieka, rodzaju wykonywanej przez niego pracy, stanu zdrowia i in. W Polsce najdawniejsze tradycje w badaniach nauk. w zakresie higieny ma Państw. Zakład Higieny w Warszawie, utworzony 1918; specjaliści z zakresu higieny są zrzeszeni w Pol. Tow. Higienicznym działającym od 1898; do rozwoju higieny w Polsce przyczynili się: O. Bujwid, J. Polak, W. Chodźko, M. Kacprzak, C.W. Korczak. Międzynarodowa współpraca w dziedzinie higieny jest jednym z zadań Świat. Organizacji Zdrowia (WHO).