gimnastyka
 
Encyklopedia PWN
gimnastyka
[gr.],
ćwiczenia ruchowe, których zadaniem jest kształtowanie prawidłowej postawy i harmonijnego rozwoju fiz. człowieka;
także kształtowanie u ćwiczących nawyków ruchowych o podstawowym znaczeniu dla życia, pracy i zdrowia w różnych warunkach i sytuacjach życiowych, zwłaszcza w pracy, sporcie i samoobronie; gimnastyka pobudza czynności wegetatywne organizmu oraz umożliwia rozwój układu ruchowego, decydujący o sile, szybkości ruchów, gibkości ciała i wytrzymałości.
Uprawianie ćwiczeń gimnastycznych było już znane narodom staroż. (Izraelitom, Chińczykom, Persom, Egipcjanom); szczególnie wysoki poziom osiągnęła gimnastyka w starożytnej Grecji, gdzie istniały specjalne instytucje publiczne, służące do uprawiania ćwiczeń fiz. (gimnazjony), oraz w Rzymie (termy); pierwsze nowoż. systemy gimnastyczne powstały na zachodzie Europy na przeł. XVIII i XIX w.; twórcą nowożytnej gimnastyki był J.Ch.F. Guts Muths, który stworzył podstawy gimnastycznych systemów niem. i szwedzkich, jak również metod współcz.; twórcami systemu niem. byli: F.L. Jahn i A. Spiess, a szwedzkiego: P.H. Ling i jego syn, Hjalmar Fredrik; reformatorami systemu szwedzkiego, a jednocześnie twórcami nowych oryginalnych metod gimnastycznych byli: N. Bukh (gimnastyka dla chłopców), E. Björksten i A. Bertram (gimnastyka z muzyką dla dziewcząt), E. Falk i J.G. Thulin (gimnastyka dla dzieci); dalszym etapem rozwoju gimnastyki było przejście od ruchu wyrozumowanego do ruchu użytkowego; gł. przedstawiciele tego kierunku to: P. Lesgaft (Rosja), K. Gaulhofer i M. Streicher (Austria), G. Herbert (Francja).
W Polsce pierwszy podręcznik do gimnastyki, O fizycznym wychowaniu dzieci Jędrzeja Śniadeckiego, ukazał się 1805; gimnastykę zaczęto upowszechniać po założeniu towarzystwa gimnastycznego, które powstało we Lwowie 1867 pod nazwą Pol. Tow. Gimnastyczne „Sokół”; podobne towarzystwa założono we wszystkich 3 zaborach; 1919 nastąpiło połączenie 3 związków sokolich w jeden Związek Sokolstwa Pol., z siedzibą w Warszawie; modyfikował on metody gimnastyczne i kierował gimnastyką polską do 1939; najwybitniejszymi pol. teoretykami gimnastyki, którzy dostosowali systemy szwedzkie, niem. i duńskie do potrzeb pol., byli: E. Piasecki, W. Sikorski, W. Osmolski, R. Czyżewski oraz Z. Gilewicz; 1947 założono Pol. Związek Gimnastyczny, który opiekuje się gimnastyką sportową i artyst., a 1957 — Pol. Związek Akrobatyki Sportowej. W gimnastyce rozróżnia się 4 gł. kierunki, w zależności od celu oraz przebiegu ćwiczeń. Gimnastyka podstawowa ma na celu dostarczanie dzieciom i młodzieży bodźców rozwojowych, wyrabianie naturalnych ruchów i ich poprawności oraz korygowanie dysproporcji rozwojowych; u dorosłych — wzmocnienie zdrowotnego stanu organizmu i wzmożenie energii życiowej; gimnastyka przy muzyce (uprawiana gł. przez dziewczęta i kobiety) ma na celu wyrobienie ładnej sylwetki oraz pełnych harmonii i wdzięku ruchów; dobór ćwiczeń uzależnia się od wieku ćwiczących, płci, ich sprawności i stanu zdrowia. Sport gimnastyczny ma na celu doprowadzenie umiejętności ruchowych osób ćwiczących do poziomu mistrzostwa sport. i osiągnięcia (zależnie od klasy sport.) maks. wyników na zawodach; obejmuje 3 dyscypliny: gimnastykę sportową, gimnastykę artystyczną, akrobatykę sportową.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia