gadolin

wyk. A. Dukata/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

gadolin, Gd, gadolinium,

pierwiastek chemiczny o liczbie atomowej 64;

Symbol: Gd

Nazwa łacińska: Gadolinium

Liczba atomowa: 64

Pierwiastek promieniotwórczy: nie

Odkrycie: 1880

Odkrywca: Marignac Jean Charles Galissard

względna masa atomowa 157,25(3); należy do rodziny lantanowców; srebrzystobiały metal; temperatura topnienia 1313°C, temperatura wrzenia 3266°C, gęstość 7,9 g/cm³; tworzy 2 odmiany alotropowe; odmiana metaliczna jest ferromagnetykiem; gadolin ma największy ze wszystkich pierwiastków przekrój czynny na wychwyt neutronów termicznych; jest aktywny chemicznie; występuje na III stopniu utlenienia; w wilgotnym powietrzu tworzy tlenek Gd₂O₃; z wodą reaguje wolno; w wyższych temperaturach łączy się z wodorem, azotem, węglem i fluorowcami, a podczas stapiania z siarką, selenem i tellurem tworzy stopy i fazy międzymetaliczne; najważniejsze związki gadolinu to tlenek oraz wodorotlenek Gd(OH)₃; gadolin występuje w przyrodzie w niewielkich ilościach w rzadkich minerałach (gł. w gadolinicie); stosowany w technice jądr. (z tlenku gadolinu wytwarza się pręty kontrolne, z borku gadolinu — osłony reaktorów), w metalurgii jako dodatek stopowy; związki g. są stosowane w przemyśle elektronicznym i technice mikrofalowej, związki o właściwościach magnet. (np. GdCo, Fe-Gd-B) stosuje się do zapisu informacji. Gadolin odkrył 1880 J.Ch. de Marignac.