fuzja

fuzja

[łac. fusio ‘stapianie’],

ekon. dobrowolne połączenie przedsiębiorstw.

Istnieją 2 sposoby przeprowadzenia fuzji: przez konsolidację — 2 niezależne podmioty łączą się i tworzą nowy podmiot prawa gospodarczego, oraz przez przyłączenie — jedna z firm jest likwidowana, traci osobowość prawną, a jej aktywa są wykupywane przez 2. firmę. Okresy zwiększonej liczby połączeń przedsiębiorstw są nazywane falami fuzji (ang. mergers waves). Dotychczas zaobserwowano 5 fal fuzji.

Pierwsza fala wystąpiła 1900–05 jako następstwo procesów koncentracji poziomej w amerykańskiej gospodarce, wywołanej drugą rewolucją techniczną. Powstały wtedy największe z istniejących do dziś przedsiębiorstw, np. General Motors Corporation. Została ona powstrzymana przez konsekwentne stosowanie ustawodawstwa antymonopolowego w Stanach Zjednoczonych. Druga fala wystąpiła 1925–29. Doprowadziła do ukształtowania oligopolistycznej struktury wielu rynków w Stanach Zjednoczonych. Towarzyszyło jej zjawisko spekulacyjnego wzrostu kursów akcji na giełdzie nowojorskiej. Zakończyła się wielkim kryzysem 1929 (kryzys ekonomiczny). Trzecia fala fuzji przypadła na 1965–70. Była spowodowana dążeniem wielkich korporacji do dywersyfikacji produkcji i zmniejszenia ryzyka. Nazwano ją „erą konglomeratów”, gdyż doprowadziła do upowszechnienia firm prowadzących działalność w wielu różnorodnych gałęziach. Czwarta fala wystąpiła w latach 80. XX w. i była spowodowana wieloma czynnikami, m.in. złagodzeniem polityki antymonopolowej przez rząd USA oraz dużą podażą kapitału na giełdzie, co ułatwiało finansowanie fuzji ze środków zewnętrznych. W tym okresie wystąpiło też wiele wrogich przejęć. Piąta fala fuzji przypadła na 2. połowę lat 90. XX w., a jej przyczyną była przede wszystkim globalizacja gospodarki. Nastąpił odwrót od konglomeratów i koncentrowanie działalności przedsiębiorstw w wybranych dziedzinach w skali ponadnarodowej, np. fuzja firm farmaceutycznej Ciba-Geigy i Sandoz AG i utworzenie Novartis AG (1996), naftowych British Petroleum i AMOCO, samochodowych Daimler-Benz AG i Chrysler Corporation i utworzenie DaimlerChrysler Corporation (1998), Renault SA i Nissan Motors Co. Ltd (1999) czy usług internetowych America Online i medialnej Time Warner (2000).