W powszechnie stosowanej fotografii na materiałach srebrowych substancją światłoczułą jest
emulsja fotograficzna (materiały do fotografii barwnej składają się z 3 warstw — czułych na 3 barwy zasadnicze); w niej tworzy się
obraz utajony w wyniku naświetlenia (napromieniowania) jej w aparacie fot. bądź naświetlenia przez przezroczystą błonę o zróżnicowanej gęstości optycznej, naświetlania w sposób wytwarzający na emulsji cień przyłożonego przedmiotu (luksografia, radiografia), bądź też napromieniowania promieniowaniem emitowanym przez fragmenty przyłożonego przedmiotu (autoradiografia). Obraz utajony może być wytworzony przez promieniowanie widzialne, rentgenowskie, podczerwone, nadfioletowe, promieniowanie gamma i in. Trwały obraz widzialny utworzony z ziaren metalicznego srebra lub barwników otrzymuje się przez poddanie naświetlonej emulsji
obróbce fotograficznej. Uzyskany obraz jest
negatywem, tzn. jasnym miejscom fotografowanego obiektu odpowiadają ciemne miejsca obrazu, a miejscom ciemnym — jasne; w przypadku fotografii barwnej, dodatkowo, barwie oryginalnej odpowiada barwa dopełniająca. Negatyw wykonuje się przeważnie na materiale przezroczystym; rzutując światło przez taki negatyw na materiał pozytywowy otrzymuje się (po analogicznej obróbce fotograficznej) obraz pozytywowy (metoda negatywowo-pozytywowa).
Pozytyw wykonuje się na materiale o podłożu nieprzezroczystym (papier) lub przezroczystym. Materiał zdjęciowy można również poddać wywoływaniu odwracalnemu, otrzymując pozytyw na materiale zdjęciowym (diapozytyw). Stosuje się też metody odwracalno-odwracalne, w których obraz końcowy powstaje po poddaniu materiału zdjęciowego wywoływaniu odwracalnemu i kopiowaniu tak otrzymanego obrazu ponownie na materiale odwracalnym.
Terminu fotografia pierwszy użył 1839 (również terminów negatyw i pozytyw) W. Herschel. Ten sam rok przyjmuje się za datę powstania fotografii — L.J.M. Daguerre ogłosił wtedy zasady
dagerotypii, a (prawie jednocześnie) W.H. Talbot
talbotypii. Wynalazki te były możliwe dzięki wcześniejszemu poznaniu
camera obscura (pierwowzór aparatu fot.) i światłoczułości soli srebra (J.H. Schultze 1727).
Kolejne ważne daty w historii fotografii: 1840 — obiektyw portretowy J. Petzvala; 1841 — pierwszy metal. aparat fot. P.W.F. Voigtländera; 1848 — proces
kolodionowy (F.S. Archer); 1862 — wywoływanie w środowisku zasadowym (Ch. Russel); 1871 — emulsja żelatynowa (R.L. Maddox); 1873
sensybilizacja opt. (H. Vogel); 1887–89 — błona o podłożu celuloidowym (H. Goodwin i niezależnie G. Eastman); 1890 — pierwszy anastygmat; 1903–04 — sensybilizacja panchromatyczna (A. Miethe, A. Traube, E. König); 1910–14 — podstawy metod fotografii barwnej (R. Fischer); 1925 — sensybilizacja na podczerwień; 1925 — aparat małoobrazkowy Leica (O. Barnack); 1929 — lustrzanka 2-obiektywowa 6 × 6 cm Rolleiflex; 1936 — sensybilizacja chem. solami złota (R. Koslowsky); 1936 — 1-obiektywowa lustrzanka małoobrazkowa Exakta; 1936 — barwne materiały 3-warstwowe (Kodachrome, Agfacolor); 1941–42 — dyfuzyjne metody fot. (niezależnie od siebie A. Rott, E. Weyde); 1947 — Polaroid, aparat i materiały do fotografii natychmiastowej (
Landa proces); 1947 — pryzmat pentagonalny; 1949 — 1-obiektywowa lustrzanka 6 × 6 cm Hasselblad (V. Hasselblad); 1964 — obiektyw zmiennoogniskowy Zoomar firmy Voigtländer; 1966 — początki wprowadzania układów elektronicznych do aparatów fot. w celu ich zautomatyzowania; 1978
autofocus; 1980 — próby otrzymywania obrazów na nośnikach magnet. (
wideofotografia); 1986 — T-kryształy (płaskie, trójkątne kryształki halogenków srebra w sposób istotny zwiększające parametry materiałów światłoczułych); 1990 — system Photo Compact Disc Kodaka, zapisujący na płytach kompaktowych zdjęcia wykonane tradycyjną techniką fotograficzną; lata 90.
fotografia cyfrowa.
Rozwój
fotografii artystycznej jest ściśle związany z rozwojem techniki fotograficznej. Statyczność pierwszych zdjęć, spowodowana długimi czasami naświetlania, upodobniała fotografię do malarstwa (D.O. Hill). Spopularyzowanie fotografii w wyniku wynalezienia płyt kolodionowych spowodowało zanik ambicji artyst.; odrodzenie fotografii jest związane z rozwojem fotografii portretowej i wpływem impresjonizmu (miękki rysunek,
fotomontaż,
fotograficzne techniki specjalne). Udoskonalenia techn. pozwoliły na rozwój fotografii dążącej do wiernego, niemal naturalist. odtwarzania rzeczywistości. Wprowadzenie aparatu małoobrazkowego (format obrazu 24 × 36 mm) spowodowało rozwój reportażu fot., osiągającego szczytowy rozkwit po II wojnie świat.; obecnie obserwuje się dążenie do jak najsilniejszego zaakcentowania osobistego wpływu fotografa na tworzone dzieło (fotografia subiektywna).
Od pierwszych lat swego istnienia fotografia była (i jest obecnie) ważną pomocą i metodą badawczą w nauce i technice; pierwsze zdjęcie Księżyca wykonano 1840 (
fotografia astronomiczna); fotografia ultraszybka pozwala badać procesy przebiegające z wielką szybkością lub bardzo krótko; emulsje jądr. są ważnym środkiem badawczym w fizyce jądr. i fizyce cząstek elementarnych; fotografia rentgenowska, a obecnie również fotografia NMR są zaliczane do podstawowych metod diagnostycznych w medycynie; fotografia jest też bardzo przydatna w nieniszczących badaniach materiałów. Fotografia znacznie rozszerza możliwości poznawcze, umożliwiając rejestrację promieniowania niewidzialnego (podczerwień, nadfiolet) oraz promieniowania bardzo słabego (sumowanie w czasie długiego naświetlania).