filtr

filtr

[łac.],

urządzenie do oddzielania cząstek od cieczy lub gazów przez filtrację;

gł. część filtru stanowi przegroda filtracyjna, na której następuje filtrowanie mieszaniny płynu i ciała stałego, a często również przemywanie, osuszanie i usuwanie osadu. Filtry do gazu stanowią grupę odpylaczy (filtracyjnych). Zależnie od sposobu prowadzenia filtracji rozróżnia się filtry o działaniu okresowym lub ciągłym, filtry nieruchome (cedzidła, prasy filtracyjne) lub ruchome (filtry obrotowe, taśmowe); filtry pracują pod ciśnieniem normalnym, zmniejszonym (filtry próżniowe) lub zwiększonym (filtry ciśnieniowe). Szczególną grupę filtrów stanowią f. wyciskające; przesącz jest w nich mechanicznie wytłaczany z osadu, np. za pośrednictwem membrany, na którą działa ciśnienie płynu roboczego (oleju lub sprężonego powietrza); filtry wyciskające stosowane są wówczas, gdy konieczne jest bardzo dokładne oddzielenie osadu.

W przemyśle najczęściej są używane: cedzidła, prasy filtracyjne i  filtry obrotowe próżniowe, a także f. workowe, świecowe, talerzowe. Cedzidło (nucza) jest to filtr o działaniu okresowym: otwarty lub zamknięty zbiornik z nośnym dnem sitowym pokrytym tkaniną filtracyjną; stosowany do filtrowania niezbyt dużych ilości cieczy; filtrowanie przebiega w wyniku wytworzenia zmniejszonego ciśnienia w przestrzeni pod dnem lub tłoczenia cieczy pod ciśnieniem przez filtr (w cedzidle zamkniętym). Prasa filtracyjna jest filtrem o działaniu okresowym; charakteryzuje ją duża powierzchnia filtrująca (niekiedy ponad 2 tys. m²) przy zwartej budowie, w prasie filtracyjnej ramowej jest wiele, ustawionych na przemian, pustych ram i rowkowanych płyt, na płyty z obu stron są nałożone tkaniny filtracyjne; filtrowaną ciecz doprowadza się pod ciśnieniem do przestrzeni wewn. ram; filtrat po przejściu przez tkaninę spływa po rowkowanej powierzchni płyt do kanału odpływowego, osad natomiast pozostaje w przestrzeni między płytami, skąd jest okresowo usuwany; prasy filtracyjne są stosowane tam gdzie konieczne jest oddzielanie i przemywanie dużych ilości osadu. F. obrotowy próżniowy, bębnowy działa w sposób ciągły; gł. jego częścią jest perforowany bęben obciągnięty tkaniną filtracyjną; podczas obrotu bębna, zanurzonego w filtrowanej zawiesinie, na jego wewn. lub zewn. powierzchni gromadzi się osad poddawany kolejno: odessaniu filtratu (pod działaniem pompy próżniowej), przemyciu, spulchnieniu i zeskrobaniu nożem; filtry te są stosowane do rozdzielania i przemywania dużej ilości zawiesin. Filtry omówionych typów należą do filtrów osadowych — osad gromadzi się na przegrodzie filtracyjnej; natomiast w f. dynamicznych rozdzielana zawiesina filtrowana jest w specjalnych warunkach zapobiegających tworzeniu się osadu, co umożliwia ciągłe zagęszczanie zawiesiny; f. dynamiczne są przeznaczone do zagęszczania i przemywania zawiesin trudno filtrujących się (tj. gdy warstwa osadu stawia duży opór). Niektóre f. umożliwiają oddzielanie bardzo drobnych cząstek, nawet o wielkości rzędu 0,001 µm (f. z wkładem filtracyjnym włókninowym, f. membranowe z przegrodą-membraną w postaci cienkich kapilar).

Filtr ciśnieniowy z przegrodą ziarnistą; filtry takie są stosowane do filtracji zawiesin o bardzo małym stężeniu fazy stałej