etos

etos

[gr. ḗthos, ‘porządek’, ‘ład’],

u starożytnych Greków termin oznaczający stały sposób postępowania właściwy człowiekowi, a zwłaszcza jego stosunek do innych ludzi.

Współcześnie jako pojęcie etyczne etos ma 2 główne znaczenia: 1) prawość moralna jakiejś grupy ludzi w określonym środowisku, oceniana poprzez zapatrywania i przekonania moralne uważane w tej grupie za normę (np. etos lekarski, nauczycielski, grupy etnicznej, wspólnoty religijnej, narodu); 2) faktyczne uznanie i praktykowanie powinności moralnej, a więc poprawność moralną rzeczywistego postępowania ludzi w świetle norm obiektywnie obowiązujących; elementami tak pojętego etosu są zasady moralne w ich historycznej konkretyzacji, przekonania moralne (np. dotyczące pojęć dobra i zła, winy i kary), postawy i style życia. Pojęcie etosu, rozumianego jako charakterystyczny dla danej grupy społecznej całościowy wzór kulturowy lub obowiązujący styl życia, zaproponował W.G. Sumner, dla którego etos był tożsamy z obyczajem. Podobnie etos rozumiała M. Ossowska, przestrzegając przed myleniem go z pojęciem etyki. Według podobnych ujęć teorią etosu zajmuje się etyka opisowa, wcześniej etologia.

Bibliografia

M. Ossowska Ethos rycerski i jego odmiany, Warszawa 1973;

W.L. Sokołowski Ethos — próba analizy pojęcia, „Kultura i Społeczeństwo” 1979 nr 23;

W.G. Sumner Naturalne sposoby postępowania w gromadzie, Warszawa 1995.