eidsvollska konstytucja
konstytucja uchwalona 17 V 1814 przez norweskie zgromadzenie nar. obradujące IV–V 1814 w posiadłości Eidsvoll;
[k. aidswolska],
Konstytucja Królestwa Norwegii,
eidsvollska konstytucja
Encyklopedia PWN
nie przyjmując postanowień duńsko-szwedz. pokoju kilońskiego, proklamowała niepodległość kraju jako dziedzicznej monarchii parlamentarnej (królem obwołano Chrystiana Fryderyka, późniejszego Chrystiana VIII duńskiego); korzystała zwłaszcza z doświadczeń parlamentaryzmu bryt. oraz rozwiązań ustrojowych konstytucji Stanów Zjedn. z 1787, Francji z 1791 i Szwecji z 1809; wprowadzała zasady trójpodziału władz i wzajemnej ich kontroli, gwarantowała niektóre swobody obywatelskie; szerokie uprawnienia nadawała królowi, który powoływał rząd, mianował urzędników i sędziów, prowadził sprawy międzynar.; władzę ustawodawczą sprawował parlament (Storting), sądowniczą — niezawisłe sądy; prawa wyborcze ograniczał cenzus płci, wieku oraz wymóg posiadania lub dzierżawienia majątku bądź pełnienia urzędu, toteż dysponowało nimi ok. 5% społeczeństwa; konstytucja eidsvollska była ówcześnie w Europie ustawą bardzo nowoczesną i demokr.; uznana przez Karola XIII szwedz. po narzuceniu Norwegii unii personalnej ze Szwecją (1814–1905); obowiązuje nadal, z licznymi modyfikacjami, ograniczającymi stopniowo (zwłaszcza 1884) prawa monarchy na korzyść Stortingu oraz rozszerzającymi prawa wyborcze (1898 powszechne dla mężczyzn i 1913 dla kobiet).
