egipskie amulety

egipskie amulety,

w kulturze staroż. Egiptu przedmioty, niekiedy miniaturowych rozmiarów, w których dostrzegano magiczną moc ochronną, noszone za życia bądź stanowiące wyposażenie mumii.

Były znane od czasów predynastycznych, ale ich masowe użycie przypadło dopiero na Okres Późny (od VII w. p.n.e.), gdy na jednej mumii można znaleźć nawet kilkadziesiąt amuletów. Wykonywano je ze złota, srebra, kamieni, fajansu, drewna (niekiedy pozłacanego), spotyka się też tanie substytuty z wosku lub bandaży. Wartość nadawały im recytowane nad nimi teksty zaklęć magicznych, które weszły po części w skład Księgi Umarłych. A.e. zawieszano na szyi bądź wkładano między bandaże mumii. Były to m.in. figurki bóstw, przedmioty symbol. (np. podgłówek, głowa węża), hieroglify, m.in. wyrażające pojęcia: „ochrona” (sa), „życie” (anch), „trwałość” (dżed), „młodość, świeżość” (uadż), „serce” (ib). Szczególną popularność osiągnęło tzw. oko Horusa (udżat) symbolizujące wszelkie pomyślne zakończenie, wyzdrowienie i triumf nad wrogiem. Innym ważnym a.e. był skarabeusz, tzw. sercowy, zapewniający pomyślny rezultat Sądu Zmarłych. Wiele przedmiotów znajdowanych na mumiach pełniło funkcję nietypowych amuletów. Należą do nich m.in. 4 kulki utoczone z ziemi, które symbolizowały magiczną moc skierowaną przeciwko wrogom Ozyrysa (tj. mumii), mogącym nadejść z każdej z 4 stron świata. Podobnie funkcję a.e. pełniły fragmenty wyposażenia grobowego przodka, powtórnie użyte: cały sarkofag, lub nawet mały fragment starego bandaża mumiowego. Funkcję a.e. pełniły też zaklęcia magiczne umieszczone na bandażach mumiowych lub papirusach umocowanych na mumii.

Anubis przed fetyszem Ozyrysa ożywia mumię, przynosząc jej serce, malowidło ścienne z grobowca w Deir el-Medina, ok. 1550 p.n.e.