dokument
w nauce — każdy przedmiot materialny będący świadectwem jakiegoś faktu, zjawiska lub myśli ludzkiej;
[łac.],
dokument
Encyklopedia PWN
rozróżnia się dokumenty: piśmiennicze (np. książki, czasopisma) i niepiśmiennicze (np. plany, dokumentacja projektowo-techn.) oraz wizualne, oglądowe (np. publikacje drukowane, rękopisy, fotografie, dzieła sztuki), audialne, słuchowe (np. płyty gramofonowe, kompaktowe, taśmy magnetofonowe), audiowizualne, słuchowo-oglądowe (np. filmy) i nośniki komputerowe (np. dyskietki, dyski opt.); ze względu na kolejność źródła informacji dokumenty dzielą się na dokumenty pierwotne, mające taką formę jaką nadał twórca, dokumenty wtórne, dokładne odwzorowanie dokumentu pierwotnego (np. odpis, fotokopia, kserokopia), dokumenty pochodne, sporządzone na podstawie dokumentu pierwotnego, zawierające informacje o nim i jego zawartości. W badaniach historycznych — pismo sporządzone we właściwej dla danego czasu i miejsca formie, zaopatrzone w środki uwierzytelniające (np. pieczęcie, listę świadków, podpis), które stwarza, potwierdza lub zmienia pewien stan prawny; w dokumentach średniowiecznych, zw. także dyplomami, rozróżnia się: część wstępną (protokół), tekst właściwy (kontekst), do którego jest zaliczana m.in. arenga, oraz część końcowa (eschatokoł); kryt. badaniem dokumentów średniowiecznych zajmuje się dyplomatyka. W Polsce pierwsze dokumenty pojawiły się w X w.; najstarszy zachowany — dokument nadany przez Władysława I Hermana 1087–95 katedrze w Bambergu. W prawie — przedmiot stanowiący dowód prawa, stosunku prawnego lub okoliczności, która może mieć znaczenie prawne; najczęściej pismo stwierdzające stan prawny lub fakty będące podstawą ustalenia stanu prawnego, sporządzone przez organ państw. (dokument urzędowy) albo przez inną osobę (dokument prywatny). W bibliotekoznawstwie — dokument biblioteczny, utrwalony na nośniku materialnym wyraz myśli ludzkiej, zwykle przeznaczony do rozpowszechniania.
