demoliberalizm,
termin często używany w celu wyróżnienia jednego z nurtów liberalizmu, którego początki sięgają 1. połowy XIX w.;
demoliberalizm
Encyklopedia PWN
pojęcie „demoliberalizm” do słownika politycznego wprowadził G. Gentile, a upowszechnił B. Mussolini jako określenie ustroju państwa, w którym poprzez demokrację — ze swej natury egalitarystyczną (egalitaryzm) — są realizowane liberalne postulaty wolności, indywidualizmu, prawa własności prywatnej, co prowadzi do rozkładu państwowości; obecnie najczęściej uznaje się d. za jedną z faz rozwojowych liberalizmu.
D. najwcześniej rozwinął się w Wielkiej Brytanii, następnie w USA i na kontynencie europejskim. Jego cechą konstytutywną było rozciągnięcie uprawnień politycznych, tj. prawa wyborczego biernego i czynnego, na szerokie masy społeczne, co bezpośrednio wiązało się z uznaniem ludu za rzeczywistego suwerena. D. nie wypracował nowej formy demokracji w sensie instytucjonalnym, odwoływał się do rozwiązań ustrojowych typowych dla monarchii brytyjskiej oraz republiki północnoamerykańskiej. Odróżniało to zdecydowanie d. od innych nurtów myśli politycznej upatrujących w demokracji (w sensie antycznym) narzędzia pomocnego w przemianach ustrojowych.
Do reprezentantów d. zalicza się myślicieli i działaczy politycznych (m.in. J.S. Mill, A. Jackson, w Polsce T. Romanowicz), których łączyła akceptacja powszechnego prawa wyborczego oraz zasady suwerenności i reprezentacji (demokracji przedstawicielskiej); natomiast dzieliły ich poglądy na temat własności prywatnej, granic wolności jednostkowej, sposobu uzasadniania praw człowieka, relacji między władzą a jednostką. D. był nurtem myśli politycznej, który stworzył doktrynalne uzasadnienie dla transformacji XIX-wiecznego modelu demokracji — z demokracji „cenzusu urodzenia i majątku” w demokrację powszechną.
Włodzimierz Bernacki
