delta

delta

[gr.],

geol. nagromadzenie osadów rzecznych (głównie piaski, iły i muły) przy ujściu rzeki do morza lub jeziora;

ma zarys zbliżony do greckiej litery Δ (stąd nazwa); stanowi przeszkodę dla przepływu rzeki i powoduje rozdzielanie się jej koryta na liczne ramiona, często zmieniające swe położenie. Delty powstają w miejscach, gdzie głębokość zbiornika wodnego przy ujściu rzeki nie jest zbyt duża, a akumulacja osadów przeważa nad niszczącą działalnością falowania i pływów, usuwających przyniesiony przez rzekę materiał skalny. Tempo przyrostu delty może być różne, w skali rocznej wynosi ono np.: delta Missisipi 40–106 m, delta rzeki Kury 300 m, a delta górskiej rzeki Terek 500 m. Osady delty mogą osiągać dużą miąższość w przypadku, gdy w miarę ich nagromadzania następuje obniżanie się dna zbiornika wodnego (subsydencja); w takich utworach deltowych w przeszłości geologicznej mogło dochodzić do gromadzenia się mas substancji roślinnej, które dały początek pokładom węgla; istniały w nich także warunki do tworzenia się złóż ropy naftowej i gazu ziemnego. Obszary zajmowane przez deltę mogą osiągać znaczne rozmiary, np. delta Gangesu i Brahmaputry ma ok. 100 tysięcy km², delta Leny — ok. 40 tysięcy km², delta Wisły — 1,7 tysięcy km². W delcie powstają bardzo urodzajne gleby, np. pokryty madami obszar delty Wisły (zwany Żuławami Wiślanymi) lub delta Nilu.

Delta Rzeki Czerwonej (Wietnam)

Missisipi, delta (Stany Zjednoczone)