cło
 
Encyklopedia PWN
cło
[niem. < gr. télos ‘podatek’],
ekon. opłata pobierana przez państwo od przywozu i wywozu towarów;
ze względu na sposób obliczania rozróżnia się cła ad valorem (od wartości), których wysokość jest określona w procencie wartości towaru oraz cła specyficzne, będące określoną kwotą, zależną od ilości lub wagi towaru; są też nakładane cła przywozowe (importowe) i cła wywozowe (eksportowe); z punktu widzenia celu wprowadzania cła dzieli się na: fiskalne, zapewniające dochody skarbowi państwa, oraz gospodarcze, nakładane w celu realizowania określonej polityki handlu zagranicznego danego państwa; do ceł gospodarczych należą cła protekcyjne, ochronne i prohibicyjne, chroniące produkcję krajową przed obcą konkurencją; cła preferencyjne, niższe od ogólnie stosowanych, są nakładane na towary importowane z krajów pozostających w ścisłych powiązaniach gospodarczych lub politycznych z krajem importującym; 1968 zniesiono cła w handlu między krajami-członkami Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej oraz ustanowiono wspólne cła eksportowe; 1993 zniesiono granice celne w obrębie Wspólnoty Europejskiej, od 2000 zniesiono cła na artykuły przemysłowe w krajach CEFTA.
Współcześnie znaczenie ceł w polityce handlowej zmalało, ponieważ z jednej strony rządy, chroniąc przemysł krajowy, preferują stosowanie barier pozataryfowych, z drugiej zaś, nasilają się procesy integracyjnye oraz liberalizacyjne, promowane na forum międzynarodowych organizacji, m.in. Układu Ogólnego w Sprawie Taryf Celnych i Handlu (GATT) oraz Światowej Organizacji Handlu (WTO). Głównym instrumentem liberalizacji w handlu międzynarodowym, stosowanym przez GATT było m.in. obniżanie i redukcja stawek celnych, osiągane podczas obrad tzw. rund negocjacyjnych: Genewa 1947, Annecy 1949, Torquay 1950–51, Genewa 1956, Genewa 1962 (inaczej nazywana Rundą Dillona 1960–62), Runda Kennedy’ego 1964–67, Runda Tokijska 1973–79 i Runda Urugwajska 1986–94. W rezultacie kolejnych rund następowała redukcja i konsolidacja ceł w handlu międzynarodowym. Ich przeciętny poziom został obniżony z ok. 40% po II wojnie światowej do ok. 6% w momencie rozpoczynania Rundy Urugwajskiej. Najważniejsze znaczenie dla obniżenia i redukcji stawek celnych miały 4 rundy negocjacyjne: Genewa 1947, która objęła redukcją cła prawie 50% handlu międzynarodowego; Runda Kennedy’ego, która obniżyła stawki celne na artykuły przemysłowe przeciętnie o 1/3, przy czym na niektóre z nich obniżka sięgnęła 50%; Runda Tokijska, średnie stawki celne zredukowała do ok. 6%; Runda Urugwajska (od 1 VII 1995) — o dalsze 30%, co oznacza, że średnia stawka celna na wszystkie towary przemysłowe wynosi 3,7% i że 40% przemysłowego importu będzie bezcłowe (m.in. leki, sprzęt medyczny, budowlany), a dla artykułów rolnych — średnio o 36% w krajach rozwiniętych i o 24% w krajach rozwijających się.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia