chmura

chmura,

widzialne skupisko mikroskopijnych cząstek stałych bądź ciekłych (kropel wody lub kryształów lodu, zwanych też cząstkami chmurowymi) w atmosferze ziemskiej, unoszonych prądami powietrza lub powoli opadających.

Chmury powstają w wyniku kondensacji zawartej w powietrzu pary wodnej; warunkiem tego procesu jest dostatecznie duża wilgotność względna powietrza i obecność tzw. jąder kondensacji, tj. mikroskopijnych stałych i ciekłych cząstek aerozoli atmosferycznych; zwiększenie wilgotności względnej powietrza następuje wskutek jego ochładzania się, głównie w wyniku adiabatycznego rozprężania podczas wznoszenia się mas powietrznych ku górze, a także w wyniku wypromieniowywania ciepła, rzadziej — w innych procesach; zawsze obecne w atmosferze jądra kondensacji powodują, że kondensacja może zachodzić już przy wilgotności względnej 70% (w przypadku ich nieobecności zachodziłaby dopiero przy wilgotności 400–800%). Większość chmur powstaje w troposferze; czasami powstają one w stratosferze, a nawet w mezosferze (obłoki świecące, obłoki iryzujące). Chmura, której podstawa sięga powierzchni gruntu, nosi nazwę mgły. Ze względu na mechanizm powstawania można podzielić chmury na: warstwowe, kłębiaste (konwekcyjne), warstwowo-kłębiaste, orograficzne (górskie); ze względu na budowę i wygląd dzieli się chmury, zgodnie z międzynarodową klasyfikacją, na 10 podstawowych rodzajów: cirrus, cirrocumulus, cirrostratus, altocumulus, altostratus, nimbostratus, stratocumulus, stratus, cumulus, cumulonimbus.

Chmury odgrywają istotną rolę w większości procesów meteorologicznych, m.in: generują opady i są istotnym ogniwem obiegu wody w przyrodzie; wpływają na temperaturę powierzchni Ziemi zarówno lokalnie, jak i w skali globu, biorą udział w przemianach chemicznych i fizycznych zanieczyszczeń atmosfery i ich usuwaniu z atmosfery w opadach; powstawanie chmur wpływa na niektóre ruchy cyrkulacyjne w atmosferze (m.in. na cyklony tropikalne, cyrkulacje w niżach atmosferycznych i podczas burz).

Chmury Cumulus

Chmury Stratocumulus

Chmura, Altocumulus lenticularis

Chmury Altocumulus (wyżej) i Altostratus (niżej)

Chmury Cirrocumulus (wyżej) i Cumulus (niżej)

Chmury Cirrus

Chmury, Cirrus

Chmury Altocumulus lenticularis

Chmura Cumulonimbus

Chmury Cirrus i Cirrostratus

Chmury Cumulonimbus mammatus (łac. mamma ‘wymię’, ‘pierś’)

Chmury Stratus, Warszawa, centrum miasta