brązu epoka

brązu epoka,

archeol. Według klasycznego podziału pradziejów, mającego źródła w XIX-wiecznej koncepcji duńskiego badacza Ch. Thomsena, epoka następująca po epoce kamienia a poprzedzająca epokę żelaza.

Nazwa od głównego surowca, brązu, służącego do wyrobu narzędzi, broni i ozdób; ramy czasowe — zróżnicowane, zależne od terenu występowania; w Egipcie i na Bliskim Wschodzie od ok. 2500 p.n.e., w Europie Południowej od ok. 2000, w Polsce od ok. 1800; koniec epoki brązu ok. 1000–700 p.n.e. Na Bliskim Wschodzie — okres tworzenia się pierwszych państw i początków niewolnictwa, na większości obszarów w Europie — stopniowego rozkładu wspólnoty pierwotnej; niejednolity charakter rozwijających się i zanikających kultur; w okresie środkowym epoki brązu proces wyodrębniania się i krystalizowania ludów europejskich, np. w południowo-zachodnich Niemczech, w Danii i południowej Szwecji — Germanów (kultura nordyjska). Główne dziedziny gospodarki: rolnictwo i wychów bydła, niekiedy pasterstwo; narzędzia z brązu: siekiery, dłuta, młoty, motyki, sierpy, noże; broń: miecze, topory, ostrza do włóczni i groty, części pancerzy; ozdoby. Nowe formy produkcji (odlewnictwo metali, kucie w brązie) spowodowały specjalizację w procesie wytwórczym (wydobywanie rudy, wytop metalu, odlewanie i obróbka przedmiotów) i rozwarstwienie społeczne. Powstanie ośrodków wytwórczych, wymiany towarów (wynalazek wozu na kołach oraz statków na wiosła i żagle sprzyjał rozwojowi handlu dalekosiężnego), gromadzenia bogactw, w konsekwencji doprowadziły do wzrostu walk międzyplemiennych i międzypaństwowych. Najbardziej charakterystyczne wykopaliska z epoki brązu: Ur w Mezopotamii, Ugarit w Syrii, Troja w Azji Mniejszej, Mykeny w Grecji, Terramare we Włoszech, El Argar w Hiszpanii, Buchau w Niemczech, Unětice w Czechach.

Knossos, pałac (Kreta, Grecja)

Helladzka maska pośmiertna, XVI w. p.n.e. — Narodowe Muzeum Archeologiczne, Ateny

Trzciniecko-komarowsko-sośniowicki zespół kultur, skarb kultury trzcinieckiej — Muzeum Archeologiczne, Warszawa

Łużycka kultura, naczynia ceramiczne z wytłaczanymi guzami — Muzeum Archeologiczne, Warszawa

Łużycka kultura. Malowane naczynie ceramiczne z miejscowości Górka, VII w. p.n.e.

Siekierki z brązu, kultura łużycka — Muzeum Archeologiczne, Warszawa.