botulizm

botulizm, zatrucie jadem kiełbasianym,

szczególna postać zatrucia pokarmowego;

choroba wywołana bardzo silną neurotoksyną botulinową wytworzoną przez beztlenowe bakterie Clostridium botulinum. Najczęściej następuje po zjedzeniu pokarmu, w którym znajduje się toksyna — z reguły jest to niewłaściwie przygotowana konserwa mięsna, jarzynowa lub rybna. Nasilenie objawów i przebieg choroby zależą od ilości spożytego jadu — im dłuższy okres od spożycia potrawy do wystąpienia objawów tym lżejszy jej przebieg; w przypadkach lżejszych występują tylko objawy typowe, tzn.: podwójne lub zamazane widzenie, suchość w jamie ustnej i zaparcie stolca na skutek porażenia perystaltyki jelit; w cięższych przypadkach dołączają się objawy porażenia strun głosowych (niewyraźna mowa), zaburzenia w połykaniu i w oddawaniu moczu, w przypadkach najcięższych występują jeszcze dodatkowe objawy porażenne z porażeniem mięśni oddechowych, co może prowadzić nawet do zgonu. Bardzo rzadko są spotykane inne postacie botulizmu: botulizm przyranny — w przypadku rozwoju bakterii w ranie; botulizm noworodków — po karmieniu dziecka pokarmem zanieczyszczonym przetrwalnikami bakterii. Choroba występuje gł. u ludzi, wrażliwe na nią są również niektóre zwierzęta: norki, bydło, owce, konie, ptaki. Botulizmowi zapobiega prawidłowe przygotowanie konserw (nie wolno spożywać konserwy wykazującej tzw. bombaż); leczenie odpowiednimi antytoksynami (tylko wczesne podanie leków daje efekty) i zapobieganie powikłaniom.