biocybernetyka

biocybernetyka

[gr. bíos ‘życie’, kybernētikós ‘sterujący’],

cybernetyka biologiczna,

dział cybernetyki zajmujący się badaniem procesów sterowania lub przetwarzania informacji w żywych organizmach, w ich zbiorowiskach lub między żywymi organizmami i ich otoczeniem;

Biocybernetyka bada te właściwości organizmów żywych, które dotyczą procesów regulacji, ich stabilności i sterowalności, właściwości adaptacyjnych, zdolności uczenia się itd.; nie zajmuje się formami materii i jej przemianą, jaka występuje w organizmach żywych, chociaż w opisach dynamicznych procesów wykorzystuje mat. modele tych przemian. Biocybernetyka jest typową dyscypliną z pogranicza nauk, przy czym jej wcześniejsze fazy są nazywane biomatematyką oraz biotechniką. Zakres zainteresowań biocybernetyki jest bardzo rozległy: od fizjologii, biochemii, biofizyki i genetyki, przez różne działy medycyny i farmakologii, aż do parapsychologii. Podstawową metodą biocybernetyki jest mat. modelowanie mechanizmów regulacyjnych i przetwarzania informacji w organizmach żywych przy wykorzystaniu techniki komputerowej. Modele systemów (układów) biol. tworzy się w celu: racjonalizacji badań teoret. i eksperymentalnych, właściwej interpretacji wyników badań eksperymentalnych, przewidywania zachowania się obiektu w warunkach, które odbiegają od normy i w których nie można prowadzić eksperymentów, pomocy w diagnozie med., planowania postępowania terapeutycznego, konstrukcji protez (biomechanika) i sztucznych organów, weryfikacji metod pomiarowych itp. Rezultatem współdziałania techników i biologów jest wyodrębnienie z biocybernetyki bioniki i pogłębiający się wpływ nowoczesnej techniki na rozwój medycyny (sterowanie bioelektryczne, protezy, diagnostyka komputerowa). Obecnie do biocybernetyki należą budowa i analiza modeli systemów informacyjnych i sterujących żywych organizmów oraz wzorowanych na nich systemów techn.; włącza się tu biol. i med. zastosowania informatyki oraz psychol. podstawy sztucznej inteligencji, systemy komunikacji człowieka z maszynami oraz wzorowane na ludzkiej percepcji receptory maszyn. Biocybernetyka jest jedną z najstarszych gałęzi cybernetyki, jej pionierem w latach 40. XX w. był amer. uczony A. Rosenbleuth.

Bibliografia

Problemy biocybernetyki i inżynierii biomedycznej, red. M. Nałęcz, t. 1–6, Warszawa 1990.