barok. Teatr
 
Encyklopedia PWN
barok. Teatr.
W okresie baroku dokonał się w teatrze (zapoczątkowany w XVI w.) jeden z najważniejszych przełomów — przejście od sceny symultanicznej do sceny sukcesywnej. Ukształtował się wówczas we Włoszech, panujący do czasów obecnych, typ stałej sceny pudełkowej, budowanej w zamkniętym pomieszczeniu, oddzielonej od widowni (amfiteatralnej, później lożowej) ramą sceniczną i kurtyną. Scena taka służyła wystawnym przedstawieniom dramatycznym, następnie operze; stosowano na niej malowane dekoracje iluzjonistyczne, wymieniane za pomocą stale udoskonalanej maszynerii (prospekt, kulisy), stwarzające złudzenie perspektywy i dające bogactwo efektów wizualnych (kinetycznych, świetlnych, barwnych) i akustycznych; ich projektantami byli architekci i inżynierowie, m.in. we Włoszech — G.B. Aleotti (Teatro Farnese w Parmie), G. Torelli, G. Parrigi, Bibienowie, w Anglii — I. Jones, w Niemczech — J. Furttenbach. Ten typ teatru, dzięki włoskim budowniczym i licznym propagatorom, upowszechnił się w XVII w. w całej Europie, jak również pochodząca z Włoch commedia dell’arte. Jednocześnie rozwijały się teatry rodzime; niektóre z nich korzystały jeszcze ze średniowiecznej sceny symultanicznej (widowiska religijne, np. autos sacramentales), inne, np. widowiska szekspirowskie w Anglii, rozgrywały się w budynku teatralnym o oryginalnej konstrukcji architektonicznej (scena elżbietańska); teatry ludowe za pośrednictwem wędrownych zespołów włoskich ulegały wpływom commedia dell’arte (francuski teatr jarmarczny); teatry dworskie wzorowały się najczęściej na osiągnięciach sceny włoskiej i teatru operowego (zwłaszcza w Hiszpanii i Anglii, np. maski). Ukształtowały się ponadto nowe rodzaje widowisk, np. pantomima w Anglii, Haupt- und Staatsaktionen w Niemczech i Austrii.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Bejart Maleleine w roli subretki, obraz namalowany przez nieznanego malarza — Bibliothèque nationale, Paryż fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Globe Theatre fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia