Zimbabwe. Gospodarka

Zimbabwe. Gospodarka.

Od momentu odzyskania niepodległości 1980 do końca XX w. sytuacja gospodarcza była relatywnie stabilna, choć następował powolny regres. Znaczne pogorszenie nastąpiło na początku XXI w., kiedy rozpoczęto wdrażanie programu zakładającego odbieranie użytków rolnych białym właścicielom (bez odszkodowań) i rozdzielanie ich pomiędzy nieposiadających ziemi Afrykanów. 1998–2004 inflacja wzrosła z 32% do 133%, w 2005 wyniosła wg oficjalnych danych 267%, a wg szacunków sektora prywatnego ok. 600%. Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wg parytetu siły nabywczej 200 dolarów USA (2007). W strukturze wytwarzania produktu krajowego brutto największy udział mają usługi (59,3%) oraz przemysł przetwórczy z górnictwem (22,6%), na rolnictwo pozostaje 18,1% udziału.

Przemysł.

W Zimbabwe wydobywa się ponad 40 surowców miner., w tym przede wszystkim złoto (12,6 t — 2003), azbest (147 tys. t), grafit (9,9 tys. t), rudy niklu (11,6 tys. t czystego metalu), chromu (637 tys. t) i litu (33 tys. t — 3. miejsce), także rzadkie metale z grupy platynowców (łącznie 8,4 t), ponadto fosforyty, boksyty, piryty, rudy berylu, antymonu, kobaltu, tantalu i niobu, cyny, żelaza, srebro, węgiel kamienny. Energia elektryczna (8,9 mld kW·h, 2003) pochodzi gł. z elektrowni wodnej Kariba (na Zambezi) i elektrowni cieplnej k. Bulawajo; 3,5 mld kW·h energii elektrycznej importuje się z RPA, Mozambiku i Demokr. Rep. Konga. Podstawową gałęzią przemysłu przetwórczego jest hutnictwo; produkcja żelazostopów przynosi ponad 8% wartości eksportu; duże znaczenie ma też hutnictwo żelaza i stali; ponadto przemysł metal., maszyn. (gł. maszyny górnicze), samoch., chem. (m.in. nawozy sztuczne), cementowy, spoż. (gł. cukr.), włók., drzewny; przemysł przetwórczy jest skupiony w największych miastach Zimbabwe.

Rolnictwo.

Głównym źródłem utrzymania większości ludności afryk. jest rolnictwo. Grunty orne zajmują ok. 9% pow. kraju, pastwiska ok. 44%. Przed wprowadzeniem reformy rolnej (2000) 11 mln małych gospodarstw prowadzonych przez Afrykanów zajmowało 16 mln ha użytków rolnych, gł. klas IV i V (w skali pięciostopniowej). Tymczasem 4,5 tys. „białych gospodarstw” zajmowało pow. 11 mln ha użytków rolnych klasy I i II. Stopniowo przeprowadzane wywłaszczenia objęły do końca 2003 prawie 4000 gospodarstw. Zmiany te wpłynęły na strukturę upraw i wielkość produkcji w skali całego kraju. Uprawa przede wszystkim tytoniu (65 tys. t — 2005), bawełny (265 tys. t) i trzciny cukrowej (3,3 mln t), poza tym pszenicy, kukurydzy, herbaty, kawy; zbiory zależne od opadów; stosunkowo dobrze rozwinięta hodowla bydła. Eksploatacja lasów; produkcja drewna 9,1 mln m³ (2003).

Transport i łączność.

Sieć komunik. dobrze rozwinięta w środkowej i wschodniej części kraju; dł. linii kol. 3,1 tys. km (tylko linie wąskotorowe, w tym 313 km zelektryfikowanych, 2005), drogowych — 97,4 tys. km (z tego ok. 19% o utwardzonej nawierzchni); podstawowe znaczenie mają połączenia kol. z portami RPA i Mozambiku. Sieć telefoniczna, w XX w. dobrej jakości, pozbawiona odpowiedniego serwisowania ogranicza możliwości rozwoju łączności; 328 tys. abonentów telefonii stacjonarnej; w użytkowaniu 699 tys. telefonów komórkowych (2005).

Turystyka.

Turystyka rozwijała się dynamicznie do końca XX w.; kryzys gosp. i niestabilna sytuacja polit. spowodowały po 2000 duży spadek liczby przyjazdów, ale w 2003 zauważono niewielki wzrost w stosunku do roku poprzedniego (odpowiednio 2,2 mln i 2,0 mln) a wpływy z turystyki wzrosły z 44 mln dol USA do 76 mln dol. USA.

Handel zagraniczny.

Wartość eksportu 1,5 mld dol. USA, importu 2,2 mld dol. USA (2005); wywóz gł. bawełny, tytoniu, kwiatów ciętych; złota, żelazostopów, niklu, platyny, odzieży; import maszyn i środków transportu, paliw, produktów chem., różnorodnych wyrobów przem.; gł. partnerzy handl.: RPA, ponadto Chiny, Japonia, Zambia.