Ząbkowice Śląskie
 
Encyklopedia PWN
Ząbkowice Śląskie,
m. powiatowe w województwie dolnośląskim, w północnej części Obniżenia Otmuchowskiego, nad Budziówką (lewy dopływ Nysy Kłodzkiej) i jej prawym dopływem Potokiem Młynówka.
Ludność miasta: ogółem — 15 tys. mieszkańców (2019)
Gęstość zaludnienia: 1 071,7 os/km2 (2019)
Powierzchnia: 14 km2
Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 16°49′E, szerokość geograficzna: 50°35′N
Prawa miejskie: nadanie praw — przed 1287
Oficjalne strony WWW: www.zabkowiceslaskie.pl
ośr. przem. oraz usługowy regionu roln.; przemysł spoż. (cukrownia, zakłady zbożowo-młynarskie, mięsne, drobiarskie), elektrotechniczne, materiałów budowlanych; ośr. szkolnictwa, gł. zaw.; turyst. baza noclegowa; muzeum. W pobliżu Ząbkowic Śląskich kamieniołomy kamienia budowlanego.
Historia. Osada handl. na skrzyżowaniu szlaków z Pragi do Wrocławia i z Brna do Zgorzelca; prawa miejskie przed 1287; od końca XIII w. prawo składu na ołów i sól, ośr. sukiennictwa i płóciennictwa; komora celna; w okolicy górnictwo srebra i złota, hutnictwo szkła; 1291–1322 w księstwie świdnickim, następnie do 1428 w ziębickim; od 1335 pod zwierzchnictwem Czech, dzieliły losy polit. Śląska (niem. Frankenstein, nazwa Ząbkowice Śląskie od XIX w.); 1428 przejściowo w rękach husytów czeskich, prawie całkowicie zniszczone; do 1569 własność czeskiego rodu Podiebradów, następnie Habsburgów; rozwój przerwany w poł. XVII w. przez wojnę trzydziestoletnią (1618–48) — upadek rzemiosła i handlu; od 1742 w państwie pruskim; mimo germanizacji ośr. polskości; od poł. XIX w. rozwój przemysłu (m.in. huta szkła); od 1858 połączenie kol.; w czasie II wojny światowej oddział roboczy jeńców sow., 2 obozy pracy przymusowej; od 1945 w Polsce; XIX w.–1975 i od 1999 siedziba powiatu.
Zabytki. Gotycki kościół parafialny (XIV, XV, XVI w., przebudowa XIX w.); kościół Dominikanów (1655–69, wieża 1714) i klasztor (przed 1687, ze starszymi fragmentami, m.in. późnogot. refektarz od 1515); ruiny zamku książąt ziębickich (1522–32 B. Ried); fragmenty murów miejskich (XIV w., 1. poł. XVI w.).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia