Yeats William Butler
 
Encyklopedia PWN
Yeats
[jeıts]
William Butler, ur. 13 VI 1865, Dublin, zm. 28 I 1939, Roquebrune-Cap-Martin (Francja),
irlandzki poeta, prozaik i dramatopisarz.
Cytat
Kalendarium
Urodził się 13 VI 1865 w Dublinie w anglo-irlandzkiej rodzinie protestanckiej. Jego ojciec, z wykształcenia prawnik, był cenionym malarzem, podobnie jak brat. Początkowo przyszły pisarz również marzył o karierze artysty-malarza, ukończył nawet szkołę sztuk pięknych w Dublinie. Yeats był orędownikiem niepodległości kraju, związanym z irlandzkim ruchem odrodzenia celtyckiego; współtwórcą Irlandzkiego Towarzystwa Literackiego i współzałożycielem Abbey Theatre w Dublinie. W latach1922–28 piastował godność senatora Wolnego Państwa Irlandzkiego, 1932 założył Irlandzką Akademię Literatury.
Twórczość poetycka
Wczesny etap jego twórczości poetyckiej charakteryzuje powrót do irlandzkich i celtyckich mitów oraz baśni, przedchrześcijańskich wierzeń, zwyczajów i tradycji; Yeats interesował się także naukami ezoterycznymi i mistycyzmem, reinkarnacją, komunikacją ze zmarłymi: 1885 założył w Dublinie towarzystwo okultystyczne, a 1887 został członkiem londyńskiego towarzystwa teozoficznego. Zapoznał się z profetycznymi utworami W. Blake’a i E. Swedenborga oraz innymi tradycjami wizjonerskimi. W 1917 ożenił się z Angielką G. Hyde-Less, która odkryła w sobie zdolności mediumiczne, jej zapisy rozmów z duchami stały się ważnym źródłem inspiracji dla pisarza. Magia była dla Yeatsa wyzwoleniem od czynności przyziemnych i destrukcyjnego wpływu postępu naukowego i technicznego. Dążenie do wysublimowanego piękna, które uwalnia od codzienności, transcendentalizm oraz silne motywy nacjonalistyczne są widoczne w pierwszych tomach jego wierszy: The Wanderings of Oisin (1889), Poems (1895), The Wind among the Reeds (1899), pisanych pod wpływem poezji E. Spensera i P.B. Shelleya, nieskomplikowanych w formie i treści. W późniejszej twórczości poetyckiej wprowadził bogatą symbolikę i metaforykę, częstym tematem czyniąc opozycję ciało–duch, rzeczywistość–świat doznań pozazmysłowych, m.in. zbiory: In the Seven Woods (1903), The Green Helmet and Other Poems (1910), The Tower (1928), The Winding Stair (1929), źródłem poetyckich obrazów 2 ostatnich tomików była zakupiona przez Yeatsa średniowieczna wieża Thor Balyllee, a także Last Poems (1940). Dla Yeatsa funkcja symbolu była identyczna z funkcją symboli okultyzmu: miały one wywoływać „duchową rzeczwistość przez zewnętrzne formy rytuału”. Funkcja symbolu, jego zdaniem, polegała na „układzie barw, dźwięków i kształtów”.
Dramaty
Głośne dramaty dla teatru dublińskiego: Księżniczka Kasia (1892, wydanie polskie 1904, w przekładzie J. Kasprowicza), Cathleen, córka Houlihana (1902, przekład polski w „Dialogu” 1957 nr 11), Deirdre (1906), Where there is Nothing (1904) są oparte głównie na irlandzkim folklorze; pod wpływem E. Pounda, który był jego sekretarzem 1913–14, tworzył dramaty inspirowane japońskim teatrem nō: At the Hawk’s Well (1916), Four Plays for Dancers (1921). Zamykają jego twórczość dramatopisarską dwa słynne dramaty Purgatory i Death of Cuchulai (oba 1939). William Butler Yeats jest też autorem zbiorów ludowych legend i podań irlandzkich: Tajemnicza róża (1897, wydanie polskie 1925), Hanrahan Rudy (1904, wydanie polskie 1924), prozy eseistycznej o charakterze autobiograficznym The Celtic Twilight (1893) oraz traktatu mistycznego A Vision (1925, wydanie rozszerzone 1937). W 1923 otrzymał Nagrodę Nobla. William Butler Yeats zmarł 28 I 1939 w Roquebrune-Cap-Martin (Francja). W przekładzie na język polski ukazały się Dramaty (1994) i Wiersze wybrane (1997).
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia