Włochy. Film
 
Encyklopedia PWN
Włochy. Film.
Początki kinematografii włoskiej sięgają końca XIX w.; światowy rozgłos i rynki zbytu zapewniły Włochom powstające od 1905 monumentalne filmy kostiumowo-historyczne; do głównych twórców tego nurtu należeli: L. Maggi, E. Guazzoni i P. Fosco; jednocześnie rozwijała się szkoła salonowego melodramatu (M. Caserini), ekranizowano wiele utworów G. d’Annunzia; tendencje realistyczne występowały w filmach G. Sereny i N. Martoglia. Po I wojnie światowej w kinematografii włoskiej rozpoczął się wieloletni kryzys; lata faszyzmu (1922–43) zahamowały rozwój filmu włoskiego; rząd dążył do podporządkowania produkcji filmowej swojej polityce, realizowano wiele filmów propagandowych, szerzących faszystowską ideologię; okres ten obfitował w artystyczne porażki, jedynie w dziedzinie filmów realistycznych wyróżnili się M. Camerini i A. Blasetti. W czasie II wojny światowej wyrazem protestu przeciw reżimowi faszystowskiemu była m.in. twórczość tzw. kaligrafów, zajmujących się głównie poszukiwaniami formalnymi (pisarz i reżyser M. Soldati); zaczął kształtować się w filmie neorealizm; w przeciwieństwie do kaligrafizmu ruch ten, postulując realizm obserwacji i surowy, dokumentalny styl, koncentrował się na ważnych problemach społecznych; wywarł też wielki wpływ na kino światowe; jego najwybitniejsi przedstawiciele to: scenarzysta i teoretyk C. Zavattini, reżyserzy — L. Visconti, R. Rossellini, V. De Sica, G. De Santis, P. Germi, L. Zampa; kontynuatorzy: F. Rosi, E. Olmi, C. Lizzani, G. Montaldo. W połowie lat 50. na czoło wysunął się film komercyjny, wzorowany na amerykańskim; aktorzy: G. Lollobrigida, S. Loren, S. Pampanini, A. Sordi, zdobyli światową sławę; w tym okresie zaznaczył się także wyraźny zwrot ku problematyce moralnej, filozoficznej i psychologicznej podejmowanej przez takich wybitnych twórców, jak: F. Fellini, M. Antonioni, Visconti i P.P. Pasolini; indywidualne cechy autorskie ich dzieł, dojrzałość i nowoczesność stosowanych środków oraz waga treści humanistycznych postawiły kinematogafię włoską w centrum uwagi światowego kina; nieprzeciętne kreacje aktorskie stworzyli: A. Magnani, G. Masina, C. Cardinale, M. Mastroianni, M. Vitti, V. Gassman; komedie nabrały ostrości satyrycznej, atakując włoską obyczajowość (Germi); w latach 70. w filmie włoskim ścierały się różne nurty; główni twórcy: Pasolini, B. Bertolucci, M. Bellocchio, C. Bene, E. Petri, Rosi, V. Zurlini, M. Bolognini, Montaldo, F. Zeffirelli, a w 80. i 90. także P. Avarti, G. Tornatore, S. Leone, E. Scola, D. Risi. Najbardziej godni uwagi włoscy filmowcy ostatnich lat to: R. Benigni, G. Amelio i Moretti. Nadzieją młodego kina włoskiego jest pochodzący z Turcji F. Ozpetek, realizujący kameralne filmy o poszukiwaniu tożsamości.
Bibliografia
H. KSIĄŻEK-KUNICKA 100 filmów włoskich, Warszawa 1978;
T. MICZKA Dziesięć tysięcy kilometrów od Hollywood. Historia kina włoskiego od 1896 roku do połowy lat 50. XX wieku, Kraków 1992;
tenże W Cinecittá i okolicach. Historia kina włoskiego od połowy lat 50. do końca lat 80. XX w., Kraków 1993.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Zeffirelli Franco, Romeo i Julia, kadr z filmu, 1968fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Magnani Anna, kadr z filmu Vulcano w reżyserii Williama Dieterle; Włochy, 1949 fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Luchino Visconti, Lampart, kadr z filmu , na pierwszym planie Burt Lancaster, 1963fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia