Wilhelm I Zdobywca
 
Encyklopedia PWN
Wilhelm I Zdobywca, fr. Guillaume le Conquérant, ang. William the Conqueror, zw. też Wilhelmem Bastardem, ur. 1027 lub 1028, Falaise, zm. 9 IX 1087, Rouen,
książę i wódz normański, król Anglii.
Kalendarium
Urodził się 1027 lub 1028 w Falaise. Był synem księcia Normandii, Roberta Wspaniałego, zw. Robertem Diabłem; od 1035 książę Normandii i od 1066 król Anglii.
Umocnienie władzy w Normandii
W 1047 dzięki pomocy króla Francji, Henryka I, swego suwerena, Wilhelm stłumił bunt baronów; 1054 i 1058 odparł ataki Henryka i księcia Andegawenii na Normandię; wzmocnił w niej władzę książęcą, usprawnił aparat administracyjno-skarbowy, poszerzył granice księstwa, do którego przyłączył zdobyte 1063 hrabstwo Maine.
Podbój Anglii
Jako książę Normandii Wilhelm dążył do zapewnienia sobie następstwa tronu angielskiego, uzyskując takie przyrzecznie od króla Anglii Edwarda Wyznawcy. Po śmierci Edwarda Wyznawcy (I 1066) nie uznał władzy Harolda II, zgłaszając pretensje do tronu angielskiego. We IX 1066 najechał Anglię, 14 X 1066 pokonał Harolda II pod Hastings i 25 XII został koronowany na króla Anglii w Opactwie Westminsterze, które od tego czasu stało się miejscem koronacji królów Anglii, a później Wielkiej Brytanii (dzieje wyprawy Wilhelma I Zdobywcy na Anglię przedstawiono na tkaninie z Bayeux).
Anglia Wilhelma I Zdobywcy
W latach 1067–71 Wilhelm stłumił bunty możnych anglosaskich, kilkakrotnie prowadząc przeciw nim brutalne kampanie (dużych zniszczeń doznała wówczas szczególnie północna Anglia). Ziemie skonfiskowane anglosaskim buntownikom nadawał w lenno rycerzom normandzkim, wprowadzając przy tym zasadę bezpośredniego podporządkowania wszystkich feudałów Koronie; nie dopuszczał także do tworzenia wielkich, zwartych władztw feudalnych, wszystkich rycerzy zobowiązał do wierności wobec króla.
Istniejące jednostki terytorialne, zw. hrabstwami, obsadził zaufanymi urzędnikami (szeryfami), którzy zbierali podatki oraz sprawowali sądy. Przywiązując dużą wagę do sprawnego działania systemu podatkowego, 1085 nakazał sporządzenie niezwykle dokładnego spisu katastralnego (podatkowego), zw. Domesday Book (Księga Dnia Sądu Ostatecznego; ukończona 1086, stanowi cenne źródło dla badaczy stosunków społecznych i gospodarczych Anglii w XI w.).
Król Anglii ściśle współdziałał z Kościołem; duchownymi z kontynentu (głównie Normanami) obsadzał stanowiska kościelne i państwowe w Anglii; popierał reformy wewnętrzne w Kościele angielskim (współpracownikiem Wilhelma Zdobywcy był m.in. arcybiskup Lanfranc).
Ponadto, w celu umocnienia swej władzy i kontroli nad krajem, rozpoczął budowę sieci zamków warownych. Dzięki tym wszystkim działaniom zapewnił państwu angielskiemu spójność wewnętrzną i silną władzę królewską.
Zbrojnie występował przeciwko Szkocji (1072 jego zwierzchnictwo uznał król Malkolm III) i Walii. Na swych następców wyznaczył: w Normandii — najstarszego syna, Roberta, a w Anglii — młodszego, Wilhelma II Rudego; najmłodszy syn, Henryk, został pominięty w dziedziczeniu.
Wilhelm I Zdobywca zmarł 9 IX 1087 w Rouen. Po jego śmierci tron Anglii objął Wilhelm II Rudy (1087–1100), a po nim — najmłodszy syn Wilhelma jako Henryk I (1100–35).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Tkanina z Bayeux, Wilhelm I Zdobywca w bitwie pod Hastings, XI w. — Musee de la Reine-Mathilde, Bayeux fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Harold II oddaje swój tron Wilhelmowi, przedstawienie na tkaninie z Bayeux fot. Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia