Węgry. Film
 
Encyklopedia PWN
Węgry. Film.
Pierwsze filmy kronikarskie powstały w końcu XIX w.; pierwszy film fabularny pochodzi z 1912. Podczas I wojny świat. realizowano wiele film. adaptacji dzieł lit. (ok. 250 filmów); wśród reżyserów wyróżniali się: M. Kértesz, S. Korda, J. Janovics, M. Garas, J. Illés. W okresie istnienia Węg. Rep. Rad (1919) nastąpiła krótkotrwała nacjonalizacja węg. kinematografii, wysunięto postulat ekranizacji świat. klasyki. W czasie faszyzacji kraju nastąpił kryzys produkcji film.; wielu reżyserów wyemigrowało; na ekranach dominowały filmy amer. i niem.; w latach 30., z chwilą upowszechnienia się filmu dźwiękowego, nastąpił powolny wzrost produkcji (filmy I. Széhelyego, B. Gaála, M. Keletiego, V. Gertlera, L. Vajdy), przeważały jednak filmy komercjalne; wyjątek stanowiły dzieła P. Fejosa i G. Hőlleringa, będące zalążkiem nurtu społ. w kinie węgierskim. Po II wojnie świat., w wyniku nacjonalizacji kinematografii (1948), rozpoczął się nowy etap rozwoju filmu węgierskiego. Pierwsze lata po wyzwoleniu przyniosły ambitne dramaty społ. (m.in. G. Radványiego, I. Szotsa, F. Bána, K. Makka, F. Máriassyego, Z. Fábriego). W latach 60. twórczość film. rozpoczęło nowe pokolenie reżyserów (związanych z zał. 1961 Studiem im. B. Bálazsa w Budapeszcie), wśród których wyróżniają się: M. Jancsó, A. Kovács, J. Herskó, I. Szabó, I. Gaál, R. Bán, P. Gábor, M. Mészáros, P. Zolnay, Z. Varkonyi, I. Gyongyossy, G. Maár, F. Kósa; ich filmy dają szeroką panoramę współczesności. W latach 80. XX w. do wybitnych osiągnięć należały: hist.-polit. trylogia Szabó o pokusie władzy i kariery, o konflikcie polityki, moralności i ideologii (Mefisto wg K. Manna, Pułkownik Redl i Hanussen) oraz Inne spojrzenie Makka; ciekawe filmy stworzyli: Bacsó, F. Adrás, P. Gothár, Mészáros, J. Xantus, I. Enyedi, Kósa, L. Gyarmathy. Plon lat 90. i następnych był mniej obfity, ale poza głośnymi dziełami Szabó Kochana Emmo, droga Böbe i Kropla słońca, pojawiły się także obiecujące filmy młodych reżyserów, zwłaszcza Woyzeck i Bracia Witmanowie J. Szásza, Cudowna podróż Kornela Estiego i Nasza miłość J. Pacskowszky’ego, Namiętność G. Fehéra, Tajemniczy mężczyzna Á. Sopsitsa. Czołowi aktorzy: M. Bara, É. Ruttkai, M. Töröcsik, M. Gábor, I. Sinkovits, A. Kozak. Znaczne osiągnięcia ma także film dokumentalny (I. Homoki Nagy, A. Kollányi, M. Szemes, I. Timár) i animowany (G. Macskássy, Z. Csermák, O. Foky, M. Jankovics).
Bibliografia
J. NEMESKURTY Historia filmu węgierskiego, Warszawa 1979.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia