Szwecja. Sztuka
 
Encyklopedia PWN
Szwecja. Sztuka.
Na terenie Szwecji zachowały się ryty i malowidła skalne z ok. 5000 p.n.e., megality i ceramika neolityczna; z epoki brązu pochodzą kurhany grobowe, petroglify i wyroby metal.; okres wędrówki ludów i wczesnego średniowiecza reprezentują bogato zdobione przedmioty metal., wyroby złotnicze, kam. płyty nagrobne (Gotlandia). W XI–XII w. rozwijała się kam. architektura rom. (wpływy niem., fr. i lombardzkie; katedra w Lund, kościoły halowe na Gotlandii, rotundy). W okresie gotyku w architekturze dominowały wpływy fr. (katedra w Uppsali), niem. (katedra w Linköping); powstawały budowle obronne (Visby); rzeźba ulegała wpływom niem., gł. lubeckim (B. Notke); w prow. Uppland rozwijało się malarstwo ścienne. W XVI w. w sztuce szwedz. pojawił się renesans (zamki w Gripsholmie, Vadstenie, Kalmarze, Uppsali); wyróżniła się twórczość rzeźbiarza flamandzka, W. Boya. Od końca XVI w. rozwijało się malarstwo, gł. portretowe. W XVII w. architekturę o formach hol. palladianizmu reprezentował J. de la Valée (ukończenie pałacu Riddarhuset w Sztokholmie), a przedstawicielami wł. baroku byli N. Tessin (st.) — pałac w Drottningholm, i N. Tessin (mł.) — zamek król. w Sztokholmie. Formy barok. w rzeźbie i malarstwie reprezentowali gł. cudzoziemcy. Architektura XVIII w. ewoluowała od rokoka (C. Härleman, C.J. Cronstedt) do klasycyzmu, który wykształcił tu odrębne cechy; jego gł. przedstawicielami byli C.F. Adelcrantz i E. Palmstedt. W rzeźbie późnobarok. dominowały wpływy fr.; klasycyzm reprezentowali: J.T. Sergel, J.N. Byström, P. Hasselberg; za granicą działali późnobarok. portreciści: A. Roslin, G. Lundberg i C.G. Pilo; klasycyzm reprezentowali: P. Krafft (st.) i L. Masreliez. W architekturze końca XIX w. panowały style hist.; po 1900 nawiązywano do tradycji nar. (R. Östberg — ratusz w Sztokholmie; I.G. Clason). Od ok. 1930 rozwija się architektura funkcjonalna (O. Almqvist, G. Asplund, S. Markelius, L. Reinius). Malarstwo XIX w. ulegało kolejno wpływom romantyzmu (C.J. Fahlcrantz), realizmu i impresjonizmu (A. Zorn, C. Larsson, B. Liljefors); kierunki postimpresjonist. rozwijali: J. Aguéli, K. Isakson, I. Grünevald, L. Engström. W malarstwie współcz. występują wszystkie aktualne tendencje, zwłaszcza abstrakcjonizm, surrealizm (O. Baertling, T. Renqvist, E. Olson) i in. W rzeźbie 1. poł. XX w. wyróżniła się twórczość C. Millesa, B. Hjortha, B. Marklunda i in. Kompozycje bezprzedmiotowe tworzą m.in.: A. Jones, B. Marklund, P.O. Ultwedt. Wysoki poziom reprezentuje sztuka użytkowa i wzornictwo przemysłowe.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Kalmar, zamek, XII–XIII, XVI w. (Szwecja)fot. E. Szymańska/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Uppsala, katedra pw. Św. Eryka, Larsa i Olafa (Szwecja)fot. M. Czasnojć/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Lund, katedra pw. Św. Wawrzyńca (Szwecja)fot. A. Pieńkos/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia