Szwecja. Nauka

Szwecja. Nauka.

Głównymi instytucjami nauk. w Szwecji są: Król. Szwedz. Akad. Nauk w Sztokholmie (zał. 1739, m.in. przez K. Linneusza); Akad. Szwedz. w Sztokholmie (zał. 1786 przez króla Gustawa III na wzór Akademii Francuskiej); Król. Akad. Historii i Literatury w Sztokholmie (zał. 1786 przez Gustawa III na wzór Akad. Napisów i Literatury w Paryżu); Kom. Fundacji Nobla (rozpatrujący i proponujący kandydatów do Nagrody Nobla). Szwedzkie akad. nie prowadzą badań nauk. we własnych placówkach, są autonomicznymi korporacjami uczonych, pełniącymi funkcje doradcze i rzeczoznawcze; przydzielają granty (grantów system) i nagrody nauk. z funduszów własnych, sponsorów i fundacji. W Szwecji działają też 42 ogólne i specjalistyczne towarzystwa nauk. pełniące analogiczne funkcje, popierające rozwój nauki i jej upowszechnianie. Naczelnym organem państw. ds. nauki jest Minist. Nauki i Szkół Wyższych, przy którym działają: Rada Nauk Ścisłych i Przyr. (podlega jej 16 samodzielnych inst. i centrów badawczych), Rada ds. Żywności i Rolnictwa (podlegają jej 22 kompleksy badawcze), Rada ds. Ochrony Zdrowia i Medycyny (dysponująca 7 inst. nauk.) oraz Rada Badań z  Zakresu Nauk Humanist. i Społ. (kierująca pracami 6 inst.); w dziedzinie nauk techn. prace nauk.-badawcze prowadzi 11 państw. ośr. badawczych (z licznymi instytucjami i laboratoriami). Państwowe instytucje nauk. koncentrują się gł. na badaniach podstawowych (z zakresu nauk roln. i techn. oraz na badaniach stosowanych); większość badań stosowanych, rozwojowych i wdrożeniowych prowadzą ośr. nauk.-badawcze prywatnego przemysłu, który pokrywa ok. 80% wydatków Szwecji na naukę i rozwój techniki. Badania podstawowe w ramach grantów i zleceń prowadzą uniwersytety i in. szkoły wyższe. W 2003 w Szwecji działało 12 uniw., najstarsze i największe: w Uppsali (zał. 1477), Lund (zał. 1666) i w Sztokholmie (zał. 1877), 3 politechniki: w Sztokholmie (zał. 1827), Göteborgu (zał. 1829) i w Luleä (zał. 1971), 17 innych wyższych szkół akademickich, a wśród nich: Karoliński Inst. Medycyny (zał. 1810), który od 1901 przyznaje Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny; poza szkołami wyższymi kontrolowanymi przez państwo działa kilkanaście szkół prywatnych, w których są prowadzone prace badawcze.