Szwajcaria. Ustrój polityczny
 
Encyklopedia PWN
Szwajcaria. Ustrój polityczny.
Szwajcaria jest republiką federalną, złożoną z 23 kantonów (3 z nich dzielą się na 2 samodzielne półkantony). Obowiązuje konstytucja z 18 IV 1999. Cechą charakterystyczną ustroju politycznego, poza federalizmem, jest nietypowy układ naczelnych władz państwa i różne formy demokracji bezpośredniej. Szwajcaria nie ma instytucji głowy państwa. Funkcje reprezentacyjne pełni wybierany na 1 rok przewodniczący Rady Federalnej (rządu), noszący tytuł prezydenta Konfederacji Szwajcarskiej.
Władzę ustawodawczą sprawuje 2-izbowy parlament — Zgromadzenie Federalne złożone z Rady Nar. i Rady Kantonów; Rada Narodowa (izba niższa), o kadencji 4-letniej, liczy 200 deputowanych, wybieranych w wyborach bezpośrednich i proporcjonalnych (liczba reprezentantów poszczególnych kantonów zależy od liczby mieszkańców). Rada Kantonów (izba wyższa) składa się z 46 członków, wybieranych na okres od 1 do 4 lat (zależnie od kantonu) przez zgromadzenia ustawodawcze kantonów. Każdy kanton wyłania 2 reprezentantów. Najwyższą władzę rządzącą i wykonawczą sprawuje Rada Federalna (rząd), przewodniczy prezydent (co roku zmieniający się). Składa się ona z 7 członków (radców federalnych, czyli ministrów), wybieranych przez parlament na 4-letnią kadencję. W składzie rządu powinny być reprezentowane wszystkie wspólnoty językowe. Członkowie powinni pochodzić z różnych kantonów; od 1959 w skład Rady wchodzą stale przedstawiciele 4 największych partii politycznych; każdemu członków Rady podlega jedno z 7 ministerstw (departamentów). Rząd jest konstytucyjnie podporządkowany parlamentowi i jest jego organem wykonawczym. Ani rząd, ani jego członkowie nie odpowiadają politycznie, nie można odwołać członka rządu przed upływem kadencji. Sądownictwo powszechne sprawują sądy kantonalne i Sąd Federalny (z siedzibą w Lozannie), którego sędziów powołuje Zgromadzenie Federalne na 6-letnią kadencję.
Poszczególne kantony mają własne konstytucje, organy władzy ustawodawczej (jednoizbowe parlamenty). W stosunkach między Federacją a kantonami obowiązuje zasada, iż wszystkie kompetencje nie przyznane wyraźnie Federacji należą do kantonów. Ważną instytucją demokracji bezpośredniej jest referendum, które może być zarządzane jako ogólnonarodowe — na szczeblu Federacji, a także w poszczególnych kantonach. Referendum jest obligatoryjne w sprawie zmiany konstytucji. Na żądanie obywateli (weto ludowe) może zostać zarządzone referendum ustawodawcze (tzw. weryfikacyjne). Obywatele mogą również wystąpić z projektami aktów prawnych (inicjatywa lud.). W 5 małych kantonach utrzymała się dawna postać demokracji bezpośredniej — zgromadzenie ludowe, tj. zebranie wszystkich wyborców, na którym wybiera się rząd kantonalny, sędziów oraz rozstrzyga się najważniejsze kwestie.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia