Szlezwik-Holsztyn, Schleswig-Holstein 
,
kraj związkowy w północnej części Niemiec, nad M. Północnym i M. Bałtyckim, graniczy z Danią;
,
Szlezwik-Holsztyn
Encyklopedia PWN
pow. 15,8 tys. km2, 2,9 mln mieszk. (2018); stol. Kilonia, inne gł. m.: Lubeka, Flensburg, Neumünster; obejmuje południową część Płw. Jutlandzkiego oraz przybrzeżne wyspy: Północnofryzyjskie (południowa i środkowa część) i Helgoland na M. Północnym oraz Fehmarn w Cieśn. Bałtyckich. Kraj nizinny (wysokość do 168 m), na zachodzie równiny peryglacjalne, na wschodzie rzeźba młodoglacjalna (wzgórza moren czołowych, jeziora polodowcowe); wybrzeże rozczłonkowane: Morza Bałtyckiego — piaszczyste z głęboko wciętymi zatokami (Kilońska, Meklemburska), M. Północnego — marszowe z szerokim pasem wattów; klimat umiarkowany ciepły, mor.; średnia temp. w styczniu ok. 0°C, w lipcu 16–17°C; roczna suma opadów 650–900 mm; silne wiatry i częste mgły; rzeki krótkie, przybrzeżne (najdłuższe: Eider, Trave); południową granicę stanowi Łaba z estuarium; z licznych jezior największe Gross Plön; na zachodzie obszary bagienne; lasy (gł. sosnowe, bukowe) zajmują niewielką część powierzchni; od lat 70. intensywne zalesianie.
Kraj przem.-roln.; wydobycie ropy naftowej (okolice Neumünster, Heide), ponadto kredy, torfu, soli kam.; elektrownie cieplne i jądr. Brunsbüttel; przemysł stoczn., maszyn., elektrotechniczny i elektroniczny, rafineryjny (rafineria w Heide), chem. (gł. petrochemiczny), spoż. (zwłaszcza rybny); największy ośr. przem. — Kilonia. Użytki rolne zajmują ok. 70% pow., w tym duży udział łąk i pastwisk; intensywna hodowla bydła (o profilu mlecznym), trzody chlewnej, owiec, drobiu; uprawa zbóż, ziemniaków, rzepaku, buraków cukrowych, warzyw (zwłaszcza kapusty); rybołówstwo mor.; największe porty mor.: Kilonia, Lubeka, gł. węzły kol.: Neumünster, Lubeka; przez środek kraju przechodzi Kanał Kiloński łączący M. Bałtyckie z M. Północnym; połączenia promowe ze Szwecją (z Lubeki i Puttgarden na w. Fehmarn) i Danią (z Kilonii). Głównymi regionami turyst.-wypoczynkowymi Szlezwika-Holsztynu są wybrzeża i wyspy (zwłaszcza Sylt, Helgoland) z atrakcyjnymi kąpieliskami mor., uzdrowiska (m.in. Bad Bramstedt) oraz okolice Lubeki.
Historia. Holsztyn (Nordalbingia) — zamieszkany przez północny odłam Sasów (m.in. Holsatów, stąd nazwa); w poł. XII w. część wschodnią — słow. Wagrię — podbił Adolf II, hrabia Holsztynu, z dyn. Schauenburgów; w XII–XIII w. Schauenburgowie rozciągnęli władzę na większą część Nordalbingii. Szlezwik (południowa Jutlandia) — we wczesnym średniowieczu część Danii; od pocz. XII w. księstwo; 1386 zjednoczenie Szlezwika i Holsztynu przez hrabiów Holsztynu (od 1474 Holsztyn księstwem); po wygaśnięciu 1459 miejscowej linii Schauenburgów Szlezwik-Holsztyn pod panowaniem Oldenburgów; 1460–1864 w unii personalnej z Danią; po 1815 zaostrzenie konfliktu narodowościowego niem.-duńskiego, który doprowadził 1864 do wojny Austrii i Prus z Danią, dążącą do wcielenia Szlezwiku; po wojnie austr.-pruskiej 1866 Szlezwik-Holsztyn włączono do Prus; w wyniku plebiscytu 1920 Dania odzyskała od Prus północny Szlezwik; 1946 utworzenie kraju związkowego Szlezwik-Holsztyn.
