Strzelin

rys. Z. Kwiatkiewicz/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN

Strzelin,

m. powiatowe w województwie dolnośląskim, w obrębie Wzgórz Strzelińskich, nad Oławą.

Ludność miasta: ogółem — 12,5 tys. mieszkańców (2019)

Gęstość zaludnienia: 1 246,0 os/km² (2019)

Powierzchnia: 10 km²

Współrzędne geograficzne: długość geograficzna: 17°04′E, szerokość geograficzna: 50°47′N

Prawa miejskie: nadanie praw — 1292

Oficjalne strony WWW: www.strzelin.pl

Gród i osada rybacka na pr. brzegu rzeki, w XIII w. siedziba kasztelanii; miasto lokowane 1292 na l. brzegu rzeki; ośr. rzemieślniczo-handl., w XIV w. komora celna na szlaku Kłodzko–Wrocław; do 1392 w księstwie świdnicko-jaworskim, następnie pod zwierzchnictwem Czech, dzielił losy polit. Śląska; od 1742 w państwie pruskim (niem. nazwa Strehlen); jedno z większych na Dolnym Śląsku skupisk ludności pol.; od XVII w. rozwój przemysłu (m.in. manufaktura tytoniowa) i handlu; 1861 uruchomiono kamieniołomy granitu; od 1871 połączenie kolejowe. W okresie II wojny światowej 9 oddziałów roboczych jeńców pol., fr. i sow. oraz obóz pracy przymusowej; zniszczony w ok. 80%; od 1945 w Polsce; XIX w.–1975 i od 1999 siedziba powiatu. Największe w Europie kamieniołomy granitu (wielkie wyrobisko na głęb. ok. 120 m), fabryka mebli, tartak; zakłady przemysłu spoż. (cukrownia, przetwórnia owoców i warzyw, elewator zbożowy), drzewny i maszyn.; lokalny węzeł drogowy; rom. rotunda Św. Gotarda (XII w., przebudowy XIV, XV w., restaurowana 1963–64).

Strzelin, rotunda Św. Gotarda