„Społem”
 
Encyklopedia PWN
„Społem”,
samoistna nazwa, także część składowa nazwy związków spółdzielni spożywców;
pochodzi od tytułu czasopisma „Społem”, powstałego 1906 z inicjatywy Towarzystwa Kooperatystów; przyjął ją założony 1929 Bank „Społem”, a 1935 Związek Spółdzielni Spożywców RP (ZSS), wywodzący się z Warszawskiego Związku Stowarzyszeń Spożywczych (1908–18, przekształconego 1919 w Związek Polskich Stowarzyszeń Spożywców, połączonego 1925 ze Związkiem Robotniczych Stowarzyszeń Spółdzielczych); 1938 do ZSS „Społem” należało 1877 spółdzielni zrzeszających 397 tysięcy członków; ZSS „Społem” reprezentowało neutralny nurt spółdzielczości, propagowany przez R. Mielczarskiego, M. Rapackiego i S. Wojciechowskiego. W okresie okupacji ZSS „Społem” działał w GG i wspierał działalność konspiracyjną. W końcu 1944 został przekształcony w potężny „Społem” Związek Gospodarczy Spółdzielni RP — centralę gospodarczą spółdzielni handlowych i rolniczych; prowadził działalność w dziedzinie handlu, przetwórstwa spożywczego, handlu zagranicznego i skupu produktów rolnych; zlikwidowany 1948, jego majątek przejęły nowo utworzone centrale branżowe, w tym Centrala Spółdzielni Spożywców (CSS) „Społem”; 1949, w wyniku tzw. bitwy o handel, CSS „Społem” utraciła hurtownie oraz zakłady przetwórcze i została przekształcona w centralę organizacyjno-planistyczną — Związek Spółdzielni Spożywców (bez „Społem”). W 1961 utworzono „Społem” Związek Spółdzielni Spożywców, 1976 przekształcony w  „Społem” Centralny Związek Spółdzielni Spożywców; 1988 należało do niego 397 spółdzielni zrzeszających ok. 3 mln członków; po okresie ożywionej działalności w zakresie miejskiego handlu detalicznego, przetwórstwa spożywczego i handlu zagranicznego, na przełomie lat 80. i 90. nastąpiło załamanie, spowodowane transformacją gospodarki i konkurencją handlu prywatnego.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia