Słowenia. Teatr
 
Encyklopedia PWN
Słowenia. Teatr.
Pierwsze przedstawienia w Słowenii pokazywano na pocz. XVII w. w Lublanie w gimnazjum jezuitów. W XVII i XVIII w. grano łac. i niem. misteria; pierwsze słoweń., napisane przez zakonnika Romualda, wystawiono w Škofjej Loce 1721. Świecki teatr w Słowenii rozwinął się w 1. poł. XVII w., gdy na występy zaczęły przyjeżdżać obce zespoły wędrowne; niem. i wł. występowały na dworze ks. Auersperga, a także na ulicach i placach Lublany oraz innych miast. W 1765 rozpoczął działalność pierwszy stały teatr w Lublanie; występowali w nim austr. i niem. aktorzy; wystawiano dramaty A. Ifflanda, A. von Kotzebuego, a na pocz. XIX w. F. Schillera i W. Szekspira. W 1861–67 zaprezentowano ok. 20 przedstawień (gł. przekłady obcych dramatów) w czytelniach Lublany, Mariboru, Celju, Goricy; 1867 przy czytelni w Lublanie powstało Tow. Dramatyczne, które zajmowało się przygotowywaniem przedstawień (grano sztuki pisarzy słoweń., gł. komedie J. Ogrinca, F. Celestina, J. Kersnika, J. Alešovca); wydawało także dramaty słoweń. (seria «Słoweńska Talia») i założyło szkołę dram., którą 1869–79 kierowała aktorka D. Odijeva, a od 1885 aktor i reżyser I. Borštnik. Towarzystwa Dram. powstawały także w innych miastach: w Trieście (1902), Mariborze (1909), Celju (1911) i Ptuju (1912). W 1892 został otwarty w Lublanie Słoweński Teatr Narodowy, pierwszy w Słowenii teatr zaw.; na jego scenie rozpoczęło występy pierwsze pokolenie słoweń. aktorów: Borštnik, S. Borštnik-Zvonarjeva, A. Danilo, A. Danilova, H. Nučič, M. Skrbinšek, L. Drenovac; grano sztuki pisarzy słoweń.: I. Cankara, J. Vošnjaka, E. Gangla, E. Kristana, L. Kraighera. Podczas I wojny świat. nastąpił kryzys w teatrze słoweń.; cenzurowano repertuar (grano gł. sztuki rozrywkowe), ograniczono środki finansowe, co spowodowało obniżenie poziomu artystycznego.
W latach 20. odrodziło się życie teatr.; w Słoweńskim Teatrze Narodowym pracowali wybitni aktorzy (I. Levar, Skrbinšek, M. Danilova, M. Vera) i reżyserzy (O. Šest, C. Debevec, B. Stupica, B. Gavella); wieloletnim jego dyrektorem (1919–23 i 1925–43) był słoweń. poeta i dramatopisarz P. Golia, który wprowadził do repertuaru dramaty Szekspira (w przekładach O. Župančiča) i wielu dramatopisarzy współcz. (Župančič, S. Grum, M. Krleža). Po zakończeniu II wojny światowej w teatrach Lublany wystawiano gł. klas. dramaty rodzime i obce; w poł. lat 50. powstawały teatry eksperymentalne, preferujące teatr absurdu; wiele awangardowych zespołów rozpoczęło występy w latach 70., np. Glej i Pekarna w Lublanie.
Współcześnie istnieje w Słowenii kilkanaście teatrów zaw.; gł. ośrodkami życia teatr. są: Lublana, Maribor, Celje, Nova Gorica; działa także kilkanaście scen amatorskich. Wśród reżyserów wyróżniają się: M. Korun, Z. Šedlbauer, D. Jovanović, wśród aktorów: Š. Drolc, V. Juvan, D. Počkaj, P. Babič, R. Polič.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia