Słowenia. Gospodarka

Słowenia. Gospodarka.

Do 1990 Słowenia była najlepiej rozwiniętą pod względem gospodarczym republiką Jugosławii; produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca (ok. 9 tys. dolarów USA, 1990) był 2-krotnie wyższy niż w Serbii i 3-krotnie większy niż w pozostałych republikach Jugosławii. Rozpad Jugosławii i związana z tym utrata rynków zbytu dla produktów słoweńskich (1990–93 wymiana handlowa z krajami byłej Jugosławii zmniejszyła się o 90%) spowodowały kryzys gospodarczy; wysoka inflacja i spadek produkcji przemysłowej zostały zahamowane w końcu 1993 w związku z postępującą prywatyzacją sektora państwowego, obejmującego przemysł, banki, transport i handel, oraz napływem kapitału zagranicznego, głównie z Niemiec, Austrii i Francji. W procesie prywatyzacji preferowano firmy krajowe, stąd Słowenia należy do członków UE z najniższym zaangażowanym kapitałem zagranicznym; wobec coraz mniejszej konkurencyjności firm słoweńskich w stosunku do azjatyckich (Chiny, Indie) w 2004 rozpoczęto regulacje prawne ułatwiające wejście na rynek inwestorom zagranicznym; w strukturze wytwarzania PKB dominują usługi — 63,5% (zwłaszcza turystyka); przemysł wytwarza 34,4%, rolnictwo 2,1%; PKB na 1 mieszkańca wg parytetu siły nabywczej wynosi 27,2 tys. dolarów USA (2007).

Przemysł.

Słowenia jest krajem mało zasobnym w surowce miner.; wydobycie węgla brunatnego, gł. lignitu (Trbovlje k. Celje), rud cynku i ołowiu, rtęci (kopalnia w Idrija), uranu, niewielkich ilości ropy naft. i gazu ziemnego, kaolinitu. Produkcja energiielektrycznej 13,2 mld kW·h (2003), w tym 39% z elektrowni cieplnych, 37% z elektrowni jądr. Krško (planowane zamknięcie 2023). Najważniejsze gałęzie przemysłu przetwórczego: metalurg., maszyn. (urządzenia energ., obrabiarki), samochodowy, celulozowo-papierniczy farm. oraz włók., skórz.-obuwn. i spoż. (zwłaszcza winiarski); większość zakładów przem. jest skoncentrowana w Lublanie, Mariborze, Celje i Novo Mesto.

Rolnictwo.

Użytki rolne zajmują ok. 25% pow. kraju; znaczne rozdrobnienie gospodarstw (średnia pow. 5,5 ha); w produkcji roln. dominuje uprawa zbóż (kukurydza, pszenica, jęczmień), ziemniaków i buraków cukrowych; rozwinięte sadownictwo, na północy — gł. jabłonie, na południu — brzoskwinie i oliwka; na południowych stokach gór powszechne winnice; we wschodniej części kraju hodowla bydła (gł. mlecznego) i trzody chlewnej, w górach — owiec. Eksploatacja lasów (zajmują ponad 55% pow. kraju).

Turystyka.

Rozbudowana baza turyst. (gęsta sieć hoteli), liczne ośr. sportów zimowych (m.in. Planica), turyst.-wypoczynkowe (Bled, Kranjska Gora) i znane uzdrowiska (Slatina, Rimske Toplice, Laško); 2005 do Słowenii przyjechało 1,5 mln turystów zagr., najwięcej Niemców, Austriaków i Brytyjczyków; wpływy z turystyki 1,7 mld dol. USA.

Transport i łączność.

Sieć komunik. dobrze rozwinięta, zwłaszcza transport samochodowy; 20,2 tys. km dróg kołowych, gł. łączą Lublanę z Koprem (największy port mor. kraju), Triestem (Włochy) oraz z Zagrzebiem i Wiedniem (przez Maribor); długość linii kol. wynosi 1,2 tys. km; 3 międzynar. porty lotn.: Lublana (Brnik), Maribor (Rače), Portorož; nowoczesna, cyfrowa sieć telefoniczna; 816 tys. abonentów telefonii stacjonarnej; w użytkowaniu 1,8 mln telefonów komórkowych.

Handel zagraniczny.

Wartość eksportu 17,9 mld dol. USA, importu 19,6 mld dol. USA (2005); eksport maszyn i urządzeń przem., wyrobów farm., mebli; import maszyn i urządzeń, paliw, chemikaliów, artykułów spoż.; gł. partnerzy handl.: Niemcy, Włochy, Austria, Francja.

Bled, polodowcowe jezioro w Alpach Julijskich (Słowenia)