Ślęża
 
Encyklopedia PWN
Ślęża, Sobótka,
najwyższe wzniesienie Masywu Ślęży, na Przedgórzu Sudeckim, 15 km na wschód od Świdnicy;
wys. 718 m; wznosi się o ponad 500 m nad sąsiadującą z masywem na północy Równinę Wrocławską (Niz. Śląska); ma kształt rozległego stożka; zbud. ze skał granitowo-amfibolitowo-gabrowych; porośnięta lasami mieszanymi, w górnej części (na rumowisku skalnym) — lasem świerkowym; na szczycie: maszty — telew. i radiowy, wieża widokowa, schronisko PTTK; u podnóża Ślęży kamieniołomy granitu i kopalnie magnezytu; u północnego podnóża — m. Sobótka; w części szczytowej Ślęży rezerwat krajobrazowy G. Sobótka (stanowiska roślinności reliktowej, zabytki archeol.); neorom. kościół (1851–52, A. Gericke, z wykorzystaniem murów barok. 1668–1702) z zachowanym barok. portalem. — Miejsce kultowe Ślężan; w 1. poł. I tysiąclecia p.n.e. na szczycie istniał gród ludności kultury łużyckiej; później miejsce penetrowane przez Celtów; z ich sanktuarium pochodzi najpewniej zespół 5 monumentalnych rzeźb kam. (tzw. Panna z rybą, Mnich, Niedźwiedź, Dzik, Grzyb); wg innych hipotez powstały one z inspiracji trackich lub iliryjskich; u schyłku starożytności i we wczesnym średniowieczu na północno-zachodnim zboczu czynne kamieniołomy, w których uzyskiwano surowiec do wyrobu kamieni żarnowych; gł. ośrodek kultowy mieścił się wówczas zapewne na szczycie Ślęży; w świetle badań archeol. na południowo-wschodnim zboczu VIII–IX w. powstało otoczone wałem ziemnym inne miejsce kultu, a u stóp masywu (dzisiejsze Będkowice) gród z ciałopalnym cmentarzem kurhanowym.; na przeł. X i XI w. zespół ten uległ zniszczeniu.
zgłoś uwagę
Ilustracje
Ślęża fot. L. Zielaskowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia