Sanguszkowie
 
Encyklopedia PWN
Sanguszkowie,
ród magnacki herbu Pogoń.
Osiadli na Wołyniu potomkowie wielkiego księcia litewskiego Olgierda, nazwisko wzięli od imienia Sanguszki, zm. po 1454, wnuka Olgierda. Rozdzielili się na 2 linie: koszyrską i kowelską. Z pierwszej (wymarłej 1653) pochodzili m.in.: Dymitr, zm. 1554, który wbrew woli Zygmunta II Augusta poślubił słynną Halszkę z Ostroga, za co został uznany za winnego zbrodni obrazy majestatu i skazany na śmierć, uciekł z żoną do Czech, gdzie go doścignięto i zabito. Roman, ur. ok. 1537, zm. 1571, wojewoda bracławski i hetman polny litewski, wyróżnił się w walkach z Rosją i Tatarami. Linia kowelska zyskała na znaczeniu w XVII w., począwszy od Samuela Szymona, zm. 1638, wojewody witebskiego, który przeszedł z prawosławia na katolicyzm. Jego prawnuk Paweł Karol, ur. 1680, zm. 1750, był marszałkiem wielkim litewskim, bliskim doradcą Augusta III. Jego syn Janusz Aleksander, ur. 1712, zm. 1775, marszałek nadworny litewski, odziedziczył ordynację ostrogską, którą 1753 wbrew prawu podzielił między wierzycieli. Jego bratem przyrodnim był Hieronim Janusz, ur. 1743, zm. 1812, wojewoda wołyński, zbudował pałac w Sławucie. Jego syn Eustachy Erazm, ur. 1768, zm. 1844, generał, uczestnik powstania kościuszkowskiego, pamiętnikarz, hodowca koni. Jego syn Roman Stanisław, ur. 1800, zm. 1881, powstaniec, 1831–42 zesłaniec na Syberii i Kaukazie, uwolnił swych poddanych od pańszczyzny. Jego brat Władysław Hieronim, ur. 1802, zm. 1870, galicyjski polityk konserwatywny. Jego syn Eustachy Stanisław, ur. 1842, zm. 1903, marszałkek krajowy Galicji, 1895–1898 namiestnik Galicji.
Krzysztof Chłapowski
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia