Republika Zielonego Przylądka. Historia
 
Encyklopedia PWN
Republika Zielonego Przylądka. Historia.
Wyspy Zielonego Przylądka przed przybyciem Europejczyków były bezludne. Zostały odkryte prawdopodobnie 1456 przez A. Ca’da Mosto, Wenecjanina w służbie portugalskiej. Od 1462 zaczęli tu przybywać osadnicy z Portugalii. W 1533 pierwsza osada uzyskała prawa miejskie. Wyspy stały się dla Portugalczyków bazą wypadową na kontynent afrykański i wkrótce jednym z centrów ich handlu czarnymi niewolnikami, sprowadzanymi z głównie Senegalu i wysyłanymi stąd do Ameryki Południowej. Do XIX w. stanowiły też ważny punkt tranzytowy w drodze z Portugalii do Indii. Część niewolników była osadzana na miejscu i wykorzystywana do pracy na plantacjach, a także (m.in. z powodu niewielkiej liczby białych) przy obsłudze handlu niewolnikami. Od 1494 Wyspy stanowiły kolonię portugalską, od 1564 były zarządzane przez gubernatora, któremu do 1879 podlegało także terytorium Gwinei Portugalskiej. Od 1951 Wyspy miały status prowincji zamorskiej Portugalii. W 1956 powstała lewicowa Afrykańska Partia Niepodległości Gwinei i Wysp Zielonego Przylądka (PAIGC), organizacja wyzwoleńcza wspólna dla Wysp i Gwinei Bissau, która 1963 rozpoczęła zbrojną walkę o niepodległość. W 1974, po portugalskiej rewolucji kwietniowej, wraz z uznaniem przez nowe władze portugalskie niepodległości Gwinei Bissau, rozpoczęły się rozmowy przedstawicieli PAIGC z władzami Portugalii w sprawie niepodległości Wysp Zielonego Przylądka (VIII 1974 wspólna deklaracja o prawie ludności do samostanowienia i niepodległości).
5 VII 1975 proklamowano niepodległą Republikę Zielonego Przylądka (RZP). Prezydentem został A.M. Pereira, sekretarz generalny PAIGC, która była główną siłą polityczną RZP i rządziła także w Gwinei Bissau, dążąc do unii obu państw. Po przewrocie w Gwinei Bissau (1980), RZP zerwała więzi z tym krajem, a PAIGC przekształciła się w odrębną PAICV, stanowiąc jedyną legalną partię w państwie. Do 1991 prezydentem pozostawał Pereira. Władze republiki przeprowadziły reformy likwidujące wielką własność ziemską, popierały powstawanie gospodarstw państwowych i spółdzielczych. W latach 80. i 90. XX w. wieloletnia susza spowodowała kryzys ekonomiczny. Gospodarka RZP była bardzo uzależniona od pomocy zagranicznej i darowizn emigrantów. W 1990 parlament uchwalił zmiany w konstytucji, wprowadzające m.in. system wielopartyjny, w następnym roku odbyły się pierwsze wolne wybory parlamentarne i prezydenckie. Prezydentem został A. Mascarenhas Monteiro, a większość miejsc w parlamencie zdobyła jego partia — MPD, opozycyjna wobec PAICV. MPD wygrał też wybory do władz lokalnych. Nowe władze poparły liberalizację gospodarki i jej prywatyzację. W 1992 uchwalono nową konstytucję. W 1995 Mascarenhas Monteiro wygrał kolejne wybory prezydenckie, a MPD utrzymała przewagę nad PAICV w parlamencie i władzach lokalnych, natomiast w wyborach 2001 sukces odniosła PAICV, która zdobyła większość w parlamencie. Prezydentem został jej kandydat, P.V. Rodrigues Pires.
zgłoś uwagę
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia