Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk,
towarzystwo nauk.,
Poznańskie Towarzystwo Przyjaciół Nauk
Encyklopedia PWN
zał. 1857, z siedzibą w Poznaniu; zrzesza pracowników wszystkich dziedzin nauki; największe i jedno z najważniejszych towarzystw ogólnonauk. w Polsce; gł. instytucja nauk. i kult. w zaborze pruskim, a od chwili rozwiązania Towarzystwa Przyjaciół Nauk w Warszawie (1832) do powstania Akademii Umiejętności (1871–73), także najważniejsze towarzystwo nauk. na ziemiach pol.; 1919 inicjator i organizator uniw. w Poznaniu; w okresie międzywojennym wspierało poznańskich uczonych, publikując ich prace; w czasie okupacji niem. członkowie Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk działali w ramach Uniwersytetu Ziem Zachodnich; 1947 reaktywowano działalność Towarzystwa; 1953–91 działało pod nauk. opieką i było finansowane przez PAN, a od 1991 — samodzielne, dotowane przez KBN i władze samorządowe; składa się z 7 wydziałów: filol.-filoz., historii i nauk społ., mat.-przyr., lekarskiego, nauk techn., nauk roln. i leśnych oraz nauk o sztuce; 2002 liczyło 898 członków. oprócz działalności nauk. ważną dziedziną prac PTPN jest gromadzenie i zabezpieczanie dzieł sztuki oraz pamiątek nar.; wydaje m.in. od 1921 „Prace...” poszczególnych komisji oraz rocznik „Sprawozdania PTNP”.
