Phillipsa krzywa

Phillipsa krzywa,

ekon. graficzna ilustracja zależności między inflacją a bezrobociem, przedstawiona 1958 przez W. Phillipsa.

Wyraża ona odwrotną zależność między stopą inflacji a stopą bezrobocia: wzrost inflacji powoduje zmniejszenie stopy bezrobocia, a zmniejszenie inflacji powoduje wzrost stopy bezrobocia. W latach 60. XX w. zmiany stóp inflacji i bezrobocia w krajach wysoko rozwiniętych były zgodne z krzywą Phillipsa i dlatego została ona włączona do zestawu teoretycznych narzędzi keynesizmu i stała się teoretyczną podstawą prowadzenia polityki gospodarczej, tzw. precyzyjnego strojenia. Gdy u steru rządów były partie socjaldemokratyczne, z reguły wybierały strategię wyższego poziomu inflacji i niższej stopy bezrobocia, partie konserwatywne zaś odwrotnie — niższy poziom inflacji i wyższy poziom bezrobocia. Za pomocą krzywej Phillipsa można było oszacować koszty prowadzonej polityki: jaką cenę, w postaci zwiększenia bezrobocia, zapłaci gospodarka za zmniejszenie inflacji lub o ile wzrośnie inflacja, gdy zostanie zredukowane bezrobocie. W latach 70. wystąpiło zjawisko stagflacji, które podważyło słuszność krzywej Phillipsa. Spowodowało to kryzys ekonomii keynesowskiej i zamieszanie wśród polityków gospodarczych. Krzywa Phillipsa została zmodyfikowana przez M. Friedmana, który uzależnił jej przebieg od oczekiwań inflacyjnych. Uzyskał dzięki temu rodzinę krótkookresowych krzywych Phillipsa różniących się poziomem oczekiwań inflacyjnych.

Im wyższe oczekiwania inflacyjne, tym wyżej w układzie współrzędnych była umiejscowiona dana krzywa Phillipsa. Ponadto Friedman wprowadził długookresową pionową krzywą Phillipsa. Jej położenie określa tzw. naturalna stopa bezrobocia. W krótkich okresach możliwe są odchylenia rzeczywistej stopy bezrobocia od stopy naturalnej. Dokonuje się wtedy ruch po krótkookresowych krzywych Phillipsa, np. ekspansywna polityka pieniężna prowadzi do zmniejszenia bezrobocia i zwiększenia inflacji, a restrykcyjna polityka pieniężna do zwiększenia bezrobocia i zmniejszenia inflacji. W długim okresie zmiany podaży pieniądza powodują zmianę oczekiwań inflacyjnych i przejście na kolejną krzywą Phillipsa. Bezrobocie powraca do poziomu naturalnego, a trwałej zmianie ulega inflacja. Oznacza to, że odwrotna zależność między inflacją a bezrobociem, opisana przez Phillipsa, występuje w krótkich okresach, nie występuje natomiast w długim okresie. Wynikają z tego zupełnie odmienne postulaty dla polityki gospodarczej, opisane w ekonomii podaży.