Peru. Sztuka
 
Encyklopedia PWN
Peru. Sztuka.
W okresie prekolumbijskim na obszarze dzisiejszego Peru istniało wiele wysoko rozwiniętych cywilizacji. Po opanowaniu Peru przez Hiszpanów powstawały początkowo budowle obronne i sakralne (klasztor Franciszkanów w Quito 1534, ob. Ekwador). W XVII w. ukształtował się tzw. styl kolonialny, łączący wpływ hiszp. z tradycjami sztuki indiańskiej; budowle sakralne miały niskie i szerokie fasady 2-wieżowe i bogatą dekorację rzeźbiarską w portalach (katedry w Limie, Cuzco i Arequipie, kościoły jezuickie w Quito i Cuzco); w architekturze świeckiej dominował typ budowli 2-piętrowej z arkadowym patio, z loggiami i balkonami (pałac F. Pizarra w Cuzco). W XVIII w. powstała lokalna odmiana baroku, odznaczająca się bogactwem rzeźb w portalach budowli sakralnych; nastąpił rozkwit budownictwa świeckiego. W 2. poł. XVIII i XIX w. panował neoklasycyzm (kościoły w Potosí i Guanajuato). W architekturze XX w. występują gł. wpływy północnoamer. i brazylijskie. W malarstwie naśladowano początkowo obrazy wł., flamandzkie i hiszp.; od poł. XVI w. wyróżniały się 2 ośr.: Lima (A. Médoro, M. Perez de Alesio, I. Garcio) oraz Cuzco (gł. malarstwo pejzażowe). W końcu XVIII w. powstała pierwsza samodzielna szkoła mal. (J. de Pozo, D.Q. Ttito), skupiająca gł. artystów anonimowych, tworzących obrazy o tematyce rel. oraz portrety dostojników hiszp. i książąt inkaskich. W XIX w., pod wpływem walk niepodl., rozwinęło się malarstwo hist. (L. Montero, I. Merino). Malarstwo XX w. sięga do tradycji miejscowych i do wzorów eur. (M. Urteaga, L.S. Ugarte Ronceros, J. Sabogal, R.E. Cáceda). Rzeźbę uprawiali początkowo artyści hiszp. — gł. z Sewilli; rozwijała się zwłaszcza rzeźba arch. i snycerstwo, w których silnie zaznaczyły się wpływy sztuki indiańskiej (kościół S. Miguel w Pomata, katedra w Limie). Główne środowiska twórcze mieściły się w Limie (wpływy sztuki hiszp.) oraz Cuzco (silnie związane z tradycjami sztuki dawnej — J.T. Tuyoi Tupac, M.H. Machucama). Rzeźba współcz. rozwija się pod wpływem sztuki eur. (R.E. y Ocaña, L. Valerato), a także nawiązuje do tradycji rodzimych (I. Pozo, M. Ieimito). W sztuce lud. wyróżnia się gł. tkactwo i ceramika. Obecnie powstają prace zw. pop-litico (obrazy polit. w konwencji pop).
zgłoś uwagę
Ilustracje
Cuzco, kościół i klasztor San Domingo (Peru) fot. J. Makowski/Archiwum Ilustracji WN PWN SA © Wydawnictwo Naukowe PWN
Przeglądaj encyklopedię
Przeglądaj tabele i zestawienia
Przeglądaj ilustracje i multimedia