Peru. Gospodarka.
państwo w zachodniej części Ameryki Południowej, nad Oceanem Spokojnym
Peru. Gospodarka
Encyklopedia PWN
Kraj rozwijający się o niestabilnej gospodarce; do lat 70. XX w. podstawą gospodarki było wydobycie i eksport surowców mineralnych; 1980–90 rozwój gospodarczy (wzrost produktu krajowego brutto o ok. 1% rocznie), związany z napływem kapitału zagranicznego (głównie z USA i Japonii) i rozbudową przemysłu przetwórczego; 1997–98 duże straty w gospodarce, głównie w rolnictwie, wynikające z anomalii pogodowych związanych z prądem El Niño; 2002–05 systematyczny wzrost PKB; mimo makroekonomicznych reform gospodarczych rośnie liczba żyjących poniżej poziomu ubóstwa, wzrasta także bezrobocie (6,9% w Limie, 2007); usługi dostarczają 66% wartości PKB, przemysł 25,6%, rolnictwo 8,4%; produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wg parytetu siły nabywczej wynosi 7,8 tys. dolarów USA (2005). Znaczne zadłużenie zagraniczne — ok. 31 mld dolarów USA. 2006 umowa z USA o ułatwieniach w handlu między oboma krajami.
Przemysł. Peru posiada różnorodne złoża surowców miner.; wydobycie rud metali kolorowych i żelaza w 2 andyjskich okręgach górn.: centralnym w pobliżu m. La Oroya i Cerro de Pasco (gł. miedź, cynk i ołów) i południowym, w trójkącie Ica–Puno–Moquegua (żelazo, miedź); eksploatuje się również srebro (Peru jest jednym z największych producentów srebra w świecie, 2,6 tys. t, 2003), złoto, a w Amazonii peruwiańskiej i północnej części Costa — ropę naft. i gaz ziemny. W okręgach wydobycia metali zakłady wzbogacania rud, w La Oroya duża huta miedzi; hutnictwo żelaza skupione w Chimbote. Produkcja energii elektr., gł. w elektrowniach wodnych na rzekach spływających do Oceanu Spokojnego, 22,7 mld kW·h. Główne gałęzie przemysłu przetwórczego: spoż. (cukrowniczy, młynarski, rybny), włók. (przetwarza miejscową wełnę i bawełnę) oraz samochodowy (montowanie, m.in. ciężarówek Volvo w Limie), garbarski, skórz. i rafineryjny; dobrze rozwinięte rzemiosło (wyroby wełn., skórz.); gł. ośr. przem.: Lima, Arequipa i Trujillo (skupiają ok. 50% potencjału przem. kraju). U wybrzeży Peru znajdują się bogate łowiska; połowy (6,1 mln t) gł. anchovety (surowiec do produkcji mączki rybnej) z gat. sardeli oraz tuńczyków; gł. porty rybackie i bazy przetwórnie: Chimbote i Callao.
Rolnictwo. Grunty orne i plantacje zajmują ok. 3% pow. kraju, łąki i pastwiska — 21%; przeważają duże i średnie gospodarstwa prywatne oraz spółdz. (utworzone po 1968 w wyniku likwidacji latyfundiów); w dolinach rzek zachodnich Andów i Costy uprawia się (sztuczne nawadnianie) bawełnę, trzcinę cukrową, ryż, banany i winorośl, w regionie Sierra — ziemniaki (do wys. 4000 m) i kukurydzę (do 3200 m), w Montanii — kawowiec, kakaowiec, ryż, maniok i owoce cytrusowe; u wschodniego podnóża Andów nielegalna uprawa krzewu kokainy. Ekstensywna hodowla owiec, bydła, lam i alpak w Sierra, trzody chlewnej — na wybrzeżu. Duże znaczenie ma leśnictwo; w Amazonii peruwiańskiej eksploatacja cennych gatunków drzew (mahoniowiec, cedry tropik.), pozyskanie kory drzewa chinowego, wanilii, lateksu; gł. ośr. przemysłu drzewnego jest Iquitos nad Amazonką.
Turystyka. W 2005 odwiedziło Peru 1,2 mln turystów zagr.; wpływy z turystyki 1,2 mld dol. USA; gł. ośr. turyst. są: Lima, Cuzco, Ica, Puno z licznymi zabytkami sztuki prekolumbijskiej i architektury kolonialnej.
Transport i łączność. Sieć komunik. słabo rozwinięta; podstawowe znaczenie ma transport samochodowy; ok. 78,7 tys. km dróg, w tym 13% o utwardzonej nawierzchni; gł. szlaki drogowe stanowią: Droga Panamer., biegnąca wzdłuż wybrzeża, oraz Szosa Transandyjska z Limy do m. Pucallpa nad Ukajali; linie kol. (zbud. w 2. poł. XIX w.), o łącznej dł. 3,6 tys. km (2005), łączą andyjskie ośr. górniczy z portami wybrzeża, gł. linia Lima–La Oroya–Cerro de Pasco z odgałęzieniem do Huancayo jest najwyżej biegnącą linią kol. w Ameryce, a 2. na świecie (po tybetańskiej) — sięga do wys. 4769 m (zbud. z inicjatywy i wg projektu pol. inż. E. Malinowskiego); na Amazonce i jej dopływach żegluga rzeczna, wzdłuż wybrzeża — kabotażowa; gł. porty rzeczne: Iquitos, Pucallpa i Yurimaguas, mor.: Callao, Talara, Mollendo; międzynar. porty lotn. w Limie i Iquitos. Stosunkowo dobrze rozwinieta łączność; 2,2 mln abonentów telefonii stacjonarnej; w użytkowaniu 5,6 mln telefonów komórkowych (2005).
Handel zagraniczny. Wartość eksportu 17,2 mln dol. USA), importu 12,5 mld dol. USA (2005); eksport rud metali i ich koncentratów (gł. miedzi), złota, tekstyliów, ryb i przetworów rybnych; import paliw i in. produktów naft., maszyn i urządzeń, środków transportu, artykułów konsumpcyjnych i żywności; gł. partnerzy handl.: USA, Chiny, Brazylia, Ekwador, Chile.
