Peloponez, Pelopọnisos, Pelopónnēsos,
kraina historyczna w południowej Grecji, obejmująca płw. Peloponez wraz z Przesmykiem Korynckim i przyległym fragmentem środkowej Grecji, ob. region administracyjny Peloponez i pd. część regionu adm. Grecja Zach.;
Peloponez
Encyklopedia PWN
pow. 21,4 tys. km2, 1,2 mln mieszk. (2005); połączony z lądem Przesmykiem Korynckim; silnie rozczłonkowany, zwłaszcza w południowej części (m.in. przyl. Matapan); liczne pasma górskie, zbud. gł. z wapieni (najwyższe — Tajget, 2404 m), i kotliny (wysokie równiny); na wybrzeżach aluwialne niziny: Argolidzka, Sparty i Meseńska; rozwinięte zjawiska krasowe (ponory, obfite wywierzyska); gł. rz.: Alfios, Ewrotas; śródziemnomor. zarośla (makia, frygana); w zachodniej części resztki lasów dębowych, w górach — iglastych (m.in. czarna sosna, gr. jodła); niziny i kotliny dosyć gęsto zaludnione; uprawa winorośli, drzew owocowych, oliwek, morwy; hodowla bydła, owiec; turystyka (ruiny Myken, Tyrynsu, Olimpii, Epidauru); gł. m.: Patras, Korynt, Sparta.
Historia. W 1. poł. II tysiącl. p.n.e. zamieszkany przez Achajów, w XI w. wypartych przez Dorów; w ciągu następnych wieków ustalił się podział na krainy: Argolidę, Achaję, Arkadię, Elidę, Mesenię i Lakonię ze Spartą, organizatorką Związku Peloponeskiego; od 146 p.n.e. pod władzą Rzymu, następnie Bizancjum; od 1204 w rękach krzyżowców (Morea), od 1283 — powtórnie Bizancjum (despotat Morei); 1460 zdobyty przez Turków (1684–1715 w rękach Wenecjan); 1830 włączony do utworzonego królestwa Grecji.
